KAHRAMANA TAPMA
İlkçağ inanışlarına göre, kahramana tapma, toplumda bazı kişilerin yüceltilmesi ve onlara bazı ilahi özelliklerin atfedilmesi halidir. Özellikle Yunan toplumunda görülen bu inanışa göre, bazı üstün yetenek veya kuvvetteki insanlara “insan-üstü” vasıflar atfedilmektedir. Tabiî ki, bu tür bir değerlendirme o kişilere karşı saygı ve sevgiden kaynaklanmaktadır. Yunanlılar gibi çok tanrılı bîr toplumda, belirli Özellikleri olan insanlara tanrısal özelliklerin verilmesi pek yadırganacak bir durum olmamaktadır. Bu tür insanlara karşı gösterilen bağlılık ve saygının bir tür tapınma haline geldiği de ifade edilmektedir. Prometheus, Herakleus, Atlas ve benzeri kahramanlar bu duruma örnek gösterilmiştir.
Günümüzde de bazı düşünce ve sanat adamlarının toplum içerisinde garip bir aşk ve bağlılıkla taraftar toplaması, geçmişte görülen kahramana tapınma olayını hatırlatıyor. Kişinin bu insanların ortaya koyduğu söz veya müzik ile kendinden geçmesi ve onlara büyük bağlılık örnekleri göstermesi, aslında bir boşluğun doldurulması ile açıklanabilir. Bu boşluk, insanın bir ilaha ibadet etme zevkinden mahrum bulunmasının bir başka türlü ortaya çıkması olarak da ifade edilebilir. Özellikle, bu tür hayranlıkların çok uzun süreli olmaması, zaman içerisinde kişilerin bu hayranlıklarının sona ermesi gibi hususlar, bu bağlılığın köklü olmadığını göstermektedir.
Yine yakın zamanlara kadar gelen ideolojik hareketlerin kahramanları propaganda araçlarıyla kitlelere, yarı-tanrı şeklinde empoze edilmiştir. Hitler, Mussolini, Marks, Mao, Abdünnasır, bunlara örnek olarak verilebilir. Özellikle kitleleri belli bir doktrin etrafında toplamaya çabalayan bu tip tutumlar, bir bakıma toplumları asıl değerlerinden uzaklaştırmaktadır. Görülüyor ki, dün din adına veya dini bir kimlikle ortaya çıkarılan bazı üstün yetenekli insanlar; bugün de bazı siyasal, askeri liderler ve ideologlar, fikir ve sİstemlerin yerleştirilmesi düşüncesiyle kutsallaştırılmaktadır. Her iki halde de kişiler, İlahi bazı özelliklere büründürülmektedir. İslam inanç ve dünya görüşü, bu tür kişileri kutsallaştırma anlayışına putperestliğe ortam hazırlayabileceği için şiddetle karşı çıkar.
Sami ŞENER – SBA