yahudilik-nedir.jpg 51 151 Yahudilik
Yahudi dini. İlahi menşeli olmakla beraber günümüzde tamamen ilk orjinini kaybeden ve dîn olma vasfından ziyade etnik ve kültürel tarihi bir toplumun inançlar bütünü.
Yahudilik, Babil sürgününden beri milli bir din haline getirilmiş ve bu özelliği günümüzde çok açık bir şekilde pekişmiştir. Ne var ki, tek Tanrı’yı vahye dayanan kutsal kitabi ve peygamberleri kabul eder görünmesiyle milli dinlerden ayrılırken, özellikle dini ırka özgü kılmasıyla da ilahi dinlerden farklı bir konuma yerleşmiştir. Dolayısıyla Yahudiliğin bir din mi, ırk mı, veya milletmi olduğu hususunda açık bir görüş ileri sürebilmek zorlaşmaktadır. Nitekim, Yahudi teriminin yanında ibrani ve İsrail terimlerinin iç içe geçmiş bir şekilde kullanılır olması bunun bir göstergesidir.
Yahudi terimi, İshak oğlu Yakub’un oniki oğlundan dördüncüsü olan Yuda veya Yahuda’ya izafeten kullanılmıştır. Bir başka rivayette Filistin’in güney bölgesinde ortaya çıkan Yuda veya Yahuda Krallığı, Yahudi teriminin kaynağı olarak ileri sürülmüştür.
İbranî terimi, İshak oğlu Yakub’un oniki oğlundan dördüncüsü olan Yuda veya Yahuda’ya izafeten kullanılmıştır. Bir başka rivayette Filistin’in güney bölgesinde ortaya çıkan Yuda veya Yahuda Krallığı, Yahudi teriminin kaynağı olarak ileri sürülmüştür.
İbranî terimi, “îbrî” veya “Hibrî” kelimelerinden türetilmiş olup, M.Ö. XV-XIV. yüzyıllarda Filistin’e gelen göçebe bir kabilenin ismidir.. “Öte yakanın insanları” demek olan İbrani kelimesi, Fırat ve Ürdün nehirlerinin öbür yakasından gelen göçmenleri işaret etmektedir. Kenan ülkesi yerlilerinin bir nitelemeyi yaptıkları Yahudi kutsal metinlerinde belirtilir.
İsrail terimine gelince; Tevrat (Tekvin XXXII/28; XXXXV/9-Hoşea XII/4-5)’ta nakledildiğine göre, Tanriyla ve insanlarla güreşip yenen anlamında Tanrı tarafından Yakub’a verilen bir unvandır. Fakat Yahudi ansiklopedisi (The Universal Jewish Encyclopedia, New York 1948) kelimenin “Tanrı’yla mücadele eden” anlamı taşıdığını da belirtmektedir. Taberi Tarihi’nde (1/320) İsrail teriminin Hz. Yakub’a izafeten “gece işinde Allah’a giden” anlamında kullanıldığını söyler. Ayrıca On İki Yahudi kabilesine de İsrail denildiği rivayeti varsa da, bu bağlamda İsrail teriminin Hz. Süleyman’dan sonra ikiye bölünen ve kuzeydeki kabilelerin krallığını belirtmek üzere kullanıldığı bilinmektedir. Şu var ki, Babil sürgününden sonra Yahuda (Yuda)’ya geri dönen İbraniler, genel olarak İsrailliler olarak anılmışlardır.
Özet olarak söz konusu kavim, Filistin (Kenan ülkesi)’e yerleşmeden önce İbrani, burada İsrailler, sürgünden sonra da çoğunlukla İsrailoğulları, fert olarak da Yahudi şeklinde nitelendirilmişlerdir. Fakat üç terimin de aynı şeyi ifade ettiği söylenebilir.