Böbrek Yetmezliği
Böbrek yetmezliği böbreklerin yeterince işlevi yerine getirememe durumdur. Fizyolojik olarak böbrek yetmezliği glomerüler filtrasyon hızında bir yavaşlama olarak tanımlanır. Klinik olarak bu kendini yüksek serum kreatin düzeyi şeklinde gösterir. Akut ve kronik böbrek yetmezliği olarak iki ana kategoriye ayrılabilir.
- Kronik böbrek yetmezliği (KBY) yavaş gelişir ve başta az belirti gösterir. Çeşitli böbrek hastalıklarının (IgA nefrit, glomerulonefrit, kronik piyelonefrit ve idrar retansiyonu gibi) bir komplikasyonudur. Son dönem böbrek yetmezliği bunun nihai sonucudur, bu durumda böbrek nakli için bir bağışçı bulunana kadar dializ gerekir.
- Akut böbrek yetmezliği (ABY), adından da anlaşılacağı üzere, böbrek işlevinin hızla kaybolması durumudur. Bunun tanımı oliguria (yetişkinlerde günde 400 mL’den az idrar üretimi, çocuklarda 0,5 mL/Kg/saat’den az, bebeklerde 1 mL/kg/saat’den az olarak nicelenir), vücut suyu dağılımı ve elektrolit dengesinde bozulmalardır. Hastalığın ilerlemesini durdurabilmek için hastalığın temel nedeninin anlaşılması gerekir, temel nedenlerin tedavisi zarfında geçecek zaman zarfında dializ gerekebilir.
Akut böbrek yetmezliği kronik böbrek yetmezliği ile beraber de meydana gelebilir. Buna kronik üzerine akut böbrek yetmezliği (KüABY) denir. Bunun akut kısmı tersinebilir ve tedavinin amacı hastanın böbrek işlevini olağan düzeyine geri getirmektir. Böbrek işlevi serum kreatinin düzeyi ile ölçülür. Eğer hasta bir doktor tarafından izlenmişse ve geçmiş kan sonuçları yoksa KüABY, KBY ve ABY’nin birbirlerinden ayıredilmeleri mümkün olmayabilir.
Modern tıbbın gelişmesinden evvel böbrek yetmezliğine üremik zehirlenme, kana idrar karışması için ise üremi terimi kullanılırdı. Yaklaşık 1847’den itibaren bu terim düşük idrar üretimi için kullanılmaya başlanmış, bugünse oligüri olarak kullanılmaktadır.
Böbrek hastalarında nefes kokusuna rastlanabilmektedir. Çünkü böbrek hastalığı ağız kuruluğuna, ağız kuruluğu da nefes kokusuna neden olduğu düşünülmektedir.
Kronik Böbrek Yetmezliği Tedavisi
Tedavi için öncelikle neden olan hastalığı iyileştirmek gerekli. Eğer piyelonefrit veya sepsis gibi başka bir enfeksiyon var ise uygun antibiyotikler ile tedavi gerekir. Eşlik eden kansızlık, kanda üre ve fosfat yüksekliği gibi durumların kontrol altına alınması gerekir. Eğer neden olan hastalık şeker hastalığı ve/veya hipertansiyon gibi iyileştirilemeyen bir hastalık ise burada kan şekeri ve tansiyon kontrol altında tutulmalıdır.
Tedavi şekilleri;
- * Nedene yönelik tedavi
- * Eşlik eden hastalıklara yönelik tedavi
- * İlaç tedavisi
- * Diyaliz
- * Transplantasyon
Son dönem kronik böbrek yetmezliğinin tedavisi diyaliz veya organ naklidir (transplantasyon). Diyaliz, böbreklerin süzme işlevinin bozulduğu durumlarda (böbrek yetmezliği, üremi) kanda biriken maddelerin temizlenmesi işlemine verilen addır. Yani diyaliz sadece böbrek yetmezliğinde değil, bazı zehirlenmelerde kandaki maddeleri temizlemek için de kullanılabilir. Periton diyalizi veya kan yolu ile yapılan hemodiyaliz şeklinde olabilir.