Kalp krizi ya da enfaktüs, kalbin koroner arterlerinde gerçekleşen bir bozukluk sonrası meydana gelen yetersizlik neticesinde şiddetli göğüs ağrısıyla ortaya çıkan ve ölümle sonuçlanması olası fizyolojik duruma denir. Dünyada en başta gelen ölüm sebeplerindendir.
Kalp krizi geçiren bir kişiye kesinlikle epinefrin (adrenalin) ve diğer sempatomimetikler verilmemelidir. Aksi halde kalbe yüklenen iş daha da artacağı için durumu daha da kötüye götürür.
Nedenleri
Kalp, insanlarda dinlenme ânında dakikada 60-80 kez tüm vücuda kan pompalayan güçlü bir pompadır. Tüm vücudun kan ihtiyacını karşılarken kendisinin de beslenmesi için kan kullanması gerekir. Kalbin kendini besleyen damarların (koroner arterler) dolaşım bozukluğunda koroner yetersizlik meydana gelir. Koroner yetersizlik durumları koroner damarlardaki darlıkların tipine, derecesine ve yerine göre değişir. Bazıları anjina seviyesinde kalırken diğerleri krize dönüşebilir.
Genelde fiziksel aktivite sırasında ortaya çıkan ve dinlenmekle geçen göğüs ağrıları (anjina) ilk uyarılardandır. Eforlu EKG ile kalp damarlarının fonksiyonelliği değerlendirilebilir. Anjinasız da kalp krizleri sık görülmektedir. Kalp damarları ânî olarak tıkanırsa kalp krizi ortaya çıkar.
- Kalbi veya beyni besleyen damarlar; kolesterol (kan yağları), diğer yağlar, kalsiyum ve kandaki bazı maddelerin birleşerek oluşturdukları tabakalar (plaklar) yüzünden daralabilir. Kalp krizi, bu daralmaların zaman içinde tam bir tıkanıklığa dönüşmesiyle oluşabilir.
Aynı zamanda,koroner damarların dışında başka damarlarda oluşabilecek plaklardaki kırılmalar sonucu kana karışan parçalarda pıhtı oluşturarak kalp damarlarını tıkayabilir
Belirtileri
Bazı belirtileri bulunmakta ve dikkat edildiğinde hayat kurtarıcı olabilmektedirler. Bunlardan başlıcaları;
- Göğüs kafesinde nokta şeklinde yeri tarif edilemeyen yaygın ağrı ve baskı, sıkışma, ağırlık, huzursuzluk, adrenalin deşarjı ve ölüm hissi.Ki buna ön göğüs ağrısı (Angina pectoris) denir.
- Çeneye, boyuna, sol omuza, kola yayılan (tek ya da birkaç bölgede) göğüs ağrısı
- Çarpıntı
- Baş dönmesi, baygınlık, bayılma, bulantı, soğuk terlemeyle berâber göğüs kafesi şikâyetleri
- Nefes daralması
Tespiti
- Kalp anjiyografisi
- EKG ve eforlu EKG
- Kalp ultrasonografisi
Tedavisi
Tedavide öncelikle tıkalı damara öncelikle balon anjiyoplasti yapılarak damar genişletilir ve stent takılır.Fakat bazen bu plaklar çok sert olabilir. Bu durumda by pass ameliyatı yapılarak damarda kan akışı normale döndürülür. Daha sonra, tıkalı damardaki plağın kırılması sonucu oluşan pıhtı koroner damardaki tıkanıklık sadece pıhtı eritici ve kan sulandırıcı ilaçlarla tedavi edilebilir.Fakat her zaman bu tedavi sonuç vermeyebilir. bu durumda hasta ölür.Daha ileri dönemde bir daha tıkalı damardan dolayı pıhtı oluşmaması için hasta hayat boyu kan sulandırıcı kullanmak zorundadır.Çünkü damarda oluşan plakları ortadan kaldırmak mümkün değildir.Sadece tıkanıklık stent ve anjiyoplasti yoluyla genişletilebilir ve ilaçlarla tıkanıklığın ilerlemesi durdurulabilir
Korunma Yolları
Öncelikle damar tıkanıklığını önlemek için doğru şekilde beslenmeli ,obeziteden kaçınmalı,ldl türü kolestrolü normal sınırlarda tutulmalı ,tansiyon kontrol altında tutulmalı ,tuz ve yağ tüketimini düşürmeli ve şeker normal sınırlarda kalmalıdır. Eğer damarda tıkanıklık oluşmuşsa tıkanıklığın büyümesi önlemek için çeşitli ilaçlar verilmeli ve pıhtı oluşumunu engellemek için kansulandırıcılar kullanılmalıdır.