Öğrenim çağına gelen Mustafa annesinin isteğiyle Hafız Mehmet Efendi’nin mahalle mektebinde öğrenime başladı daha sonra babasının isteğiyle Mektebi Şemsi İbtidai (Şemsi Efendi Mektebi)’ne geçti. Bu sırada babasını kaybetti (1888). Bir süre Rapla Çiftliği’nde Hüseyin dayısının yanında kaldıktan sonra (bugün Yunanistan) Selânik’e dönüp okulunu bitirdi. Bu arada Zübeyde Hanım Selanik’te gümrük memuru olan Ragıp Bey ile evlendi.
Atatürk’ün okuduğu okulların şimdiki adları
Şimdi müze olan Koca Kasım Paşa Mahallesi Islahhane Caddesi’ndeki ev 1870’de Rodoslu müderris Hacı Mehmed Vakfı tarafından yaptırılmış ve 1878’de yeni evlenen Ali Rıza Bey tarafından kiralanmıştır. Ancak o öldükten sonra Mustafa ve ailesi bu evden yanındaki 2 katlı 3 odalı ve mutfaklı daha küçük eve taşınmışlardır.
Mustafa Selânik Mülkiye Rüştiyesi’ne kaydoldu ve 1893’te Selânik Askerî Rüştiyesi’ne girdi. Bu okulda Matematik Öğretmeni Yüzbaşı Üsküplü Mustafa Sabri Bey “Kemal” adını ilave etti. Fransızca öğretmeni Yüzbaşı Nakiyüddin Bey (Yücekök) özgürlük düşüncesiyle genç Mustafa Kemal’in düşünce yapısını etkiledi. Mustafa Kemal Kuleli Askerî İdadisi’ne girmeyi düşündüyse de ona ağabeylik yapan Selânikli bir subay Hasan Bey’in tavsiyesiyle (bugün Makedonya) Manastır Askerî İdadisi’ne kaydoldu. 1896-1899 yıllarında okuduğu Manastır Askerî İdadisi’nde Tarih öğretmeni Kolağası Mehmet Tevfik Bey (Bilge) Mustafa Kemal Efendi’nin tarih’e olan merakını güçlendirdi. Bu okulu ikincilikle bitirdi. 13 Mart 1899’da İstanbul’da Mekteb-i Harbiye-i Şahane (Harp Okulu)’na girdi. Birinci sınıfı 27. ikinci sınıfı 11. üçüncü sınıfı 1902’de Mülazım (Teğmen) rütbesiyle 549 kişi arasından piyade sınıf sekizincisi (1317 – P.8) olarak bitirdi. Akabinde Erkan-ı Harbiye Mektebi (Harp Akademisi)’ne devam etti ve 11 Ocak 1905’te Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle bitirdi.
Şemsi Efendi Mektebi Manastır’da bulunan ve Sabetayist olarak bilinen Şemsi Efendi’nin (ö. 1917) kurucusu olduğu şimdiki Feyziye Mektepleri’nin öncüsü okuldur. Mustafa Kemal Atatürk Mahalle Mektebi’nden sonra burada okudu. Ayrıca bu okul Mustafa Kemalin Atatürkçü kişiliğinin oluşmasında etkili olmuştur.
Okul modern ve laik bir okuldu ve bu özellikleri nedeniyle defalarca muhafazakar kesimlerin saldırısına uğramış ve zarar görmüştü.
Şemsi Efendi Mektebi’nin devamı olan Şişli Terakki Lisesi halen Teşvikiye’de bulunmaktadır.
Kuleli Askeri İdadisi
Kuleli Askeri Lisesi İstanbul Boğazı kıyısında yer alan ve genelde yüksek gelirli insanların oturduğu boğazda çok güzel bir semt ve kuleli askeri lisesinin bulunduğu yerdir.
Manastır Askeri İdadisi
Mustafa Kemal Atatürk’ün 1896-1898 yılları arasında okuduğu okulun adıdır. Manastır Askeri İdadisi Makedonya’nın Manastır şehrinde bulunmaktadır ve günümüzde müze olarak kullanılmaktadır. Binanin ikinci katında Mustafa Kemal için ayrılmış bir bölüm vardır.
Mekteb-i Harbiye-i Şahane (Harp Okulu)
Kara Harp Okulu (KHO) ya da geleneksel adıyla Harbiye Ankara’da konuşlanmış Türk Kara Kuvvetleri’nin muvazzaf subay kaynağı lisans seviyesinde eğitim veren askeri okul.
Erkan-ı Harbiye Mektebi (Harp Akademisi)
Harp Akademileri Komutanlığı Türk Silahlı Kuvvetleri’ne bağlı lisansüstü (yüksek lisans ve doktora) düzeyde eğitim ve öğretim veren Türk Silahlı Kuvvetleri’ne kurmay subay yetiştiren bir askeri akademidir.