Noktalı Virgül ( ; ) :
Noktalı virgülün kullanılması, virgülün kullanılmasından daha zordur. Yani daha çok cümle kültürü ister. Cümle bilgisini iyi öğrenmemiş olan bir kimse, noktalı virgülü her zaman yerinde kullanamaz. Noktalı virgülün kullanılacağı yerler şunlardır:
1) Noktalı virgül, dilbilgisi (gramer) kurallarına göre tamamlanmış, fakat fikir bakımından birbirleriyle bağıntılı olan cümleler arasında kullanılır, örnek :
- Kendisinden yalnız ülkeler almakla kalmadılar; bizzat milletinin özünü de istediler.
- Gerçi Çanakkale’de döğüşen devlet ordusuydu; fakat bu orduyu ve genç pehlivanlarını yeni ve başka bir ruh galeyane getiriyordu.
2) Bundan dolayı, hattâ, zira, çünkü v.b. bağlaçlarla birbirlerine bağlanan cümlelerde, bu bağlaçlardan önce noktalı virgül kullanılır. Örnek:
- Kendi kendime hem güler, ham ağlarım; çünkü ömrümde ne bu kadar gülünç bir komedya seyrettim, ne de bu kadar korkunç bir dram…
- “… Büyük kahveler bize açık olmasına rağmen, gece gidilecek bir yer bulmak halledilmez bir mesele olurdu; bundan dolayı geceleri kitap okumakla… geçiriyorum.”
- O çocuk sınıfını rahat geçiyordu; zira sistemli çalışıyordu.
- Onun bir felâketle karşılaşacağını kendisine söylemiştim; hattâ tedbir alması için, durumu babasına anlatmıştım.
3) Bazı birleşik cümlelerde, cümle, dilbilgisi kurallarına göre tam olmadığı halde, fikirler arasındaki nitelik farkından ötürü noktalı virgül kullanılır. Örnek :
- Bu kitabın içindeki yazılardan bir kısmı sohbet, fıkra, makale; bir kısmı da hikâye, romandır.
- Bugün manavdan patlıcan, domates, biber; karpuz, kavun; elma, armut, şeftali aldım.
Bu kuralların dışında kalan yerlerde noktalı virgül kullanılmaz. Keyfe göre, noktalı virgülün yerine virgül, virgülün yerine de noktalı virgül konmaz. Konduğu takdirde bu işaretlerin fonksiyonları ortadan kalkar.