Usûl-i hadîs
İslam’da en geniş ilim dallarından biri hadis ilmidir. Hadis, Hz. Muhammed’in sözlerine ve fiil ve takrirlerine ait haberlere deniyordu. İşte Hz. Muhammed’in sözlerinin, fiil (iş ve davranış) ve takrirlerinin (başkalarında gördüğü, duyduğu şeyleri onaylamasının) gerçekliğini, peygambere ait olup olmadığını ortaya koymaya çalışan ilim, Usûl-i hadis’tir. Usûl-i hadis de, hadis ilminin metodolojisidir. Usûl-i hadisin bilimsel tanımı ise şöyledir: “Hadis olarak kabul edilen ile reddedileni bilmek bakımından ravi’den (hadisi nakledenden) ve mervî’den (hadis metninden) bahseden ilimdir.”
Usûl-i hadîs ilminin usûlleri, metodları ile, hadîslerin nevileri (çeşitleri) ayırt edilir. Mütevâtir, meşhur, sahih, hasen, merfû, müsned, mürsel, zaîf, mevdû’ ve daha birçok hadîs çeşitlerinin ayrı ayrı ve uzun târifleri, izahları, tesbitleri kitapları doldurmaktadır. Her bir hadisin şartları, kayıtları vardır. Bu geniş bilgiler, ancak usûl-i hadîs ilminde ictihad derecesine yükselen büyük âlimlere mahsustur.