Cami Mûsikisi
Ezan: Namaz vaktinin geldiğini bildirmek için minarelerden okunur. Ezana başlarken, hangi makamdan icrâ edilecekse, ilk duyurulan “Allâhu Ekber”ler o mâkamdan okunur. “İç Ezan”, “Cumhur Müezzinliği”, “Çifte Ezan”, “Kâmet Almak” da bu cümledendir.
Tekbir: Allah’ın azamet ve kudretini bildiren kelimelerdir. Bayram namazlarında ve günlerinde, kurban kesilirken, mevlid esnasında, cenazede veyâ toplu bir dinî merâsimin heyecanı içerisinde, birlikte ve bestesiyle okunur. Büyük bestekâr Itrî Efendi tarafından bestelenmiştir.
Salât: Peygamberimizin şânını, yüceliğini belirten ve kendilerinden umduğumuz şefâati dile getiren sözlerin bestelenmiş şekilleridir. Salâtlar sabahleyin ezandan önce; öğle, ikindi ve yatsıda ise ezandan sonra okunur. Salât vermek genellikle Cuma günlerinde ve ayrıca Pazartesi ve Cuma geceleri veya Kandil gecelerinde âdet haline gelmiştir.
Tesbih: Namazdan sonra Allâhü Teâlâ’ya şükretmek, O’nun yüceliğini zikretmek ve O’nu medh ü sena için yazılmış eserlerdir.
Mi’râciye: Peygamberimizin Mi’râc mucizesini anlatan ve Mi’râc gecesinin ertesi günü camilerde, kendisine mahsus merâsim ite okunan manzum mûsikî eseridir. Evvelce tekkelerde de okunurdu. Galata Mevlevîhânesi’nin “Kutbü’n-nâyî” lâkabı ile ün kazanmış Neyzen-başısı Şeyh Osman Dede Efendi”nin Mi’râciye’si meşhurdur.
Mevlid: Peygamber Efendimizin doğum hadisesini tasvir ve ifade eden manzum eserdir. Mevlid manzumeleri aslında Peygamber’in doğumu dolayısıyla yapılan merâsimlerde okunmak gayesiyle yazılmıştır. En çok rağbet görmüş olan Mevlid menkabesi, Sultan Yıldırım Bâyezid Han’ın İmamı Süleyman Çelebi’nin kaleme aldığı uzun manzumedir. “Bahir” adı verilen kısımlar, muayyen makâm seyirleri içerisinde serbest olarak okunur. Mevlid okunuşunda mûsikîye âşinâ olmak en önemli husustur. Mevlid okuvana “Mevlidhân” denir.
Tevşîh: Mevlid ve Mi’râciye bahirleri arasında birlikte söylenen oldukça sanatlı ilâhîlere bu isim verilir. Sözleri Türkçe veya Arabça’dır. Mevlid’de olsun Mi’râciye’de olsun bahirler hangi makamdan okunursa, tevşîhi de o makamdan olur.
Temcîd: Allah’ın yüceliğini belirten güftelerdir. Pazartesi ve Cuma geceleri ayrıca, özellikle Ramazan ayında her gece terâvih namazından sonra ve sahur vaktinde minâreden bütün müezzinlerin iştirakiyle okunan ve sonunda “Münâcât (Allah’a yalvarış)” kıt’aları bulunan dini mûsikî eseridir.
Musiki Nedir