Müneccimbaşı Ahmed Dede. Osmanlı tarihçisi, alim (D. Selanik 1631 – Ö. Mekke 1702).
Başlangıçta bir süre babasının yanında tahsil gördüyse de ilme karşı duyduğu büyük alâka dolayısıyla önce Selanik Mevievîhânesi şeyhi Ahmed Efendi’ye intisab ederek Mevlevî oldu. Burada bir yandan tarikat adab ve erkânını öğrenirken diğer yandan şeyhinin kaleme aldığı eserleri temize çekti. Bir süre sonra Selânik müfütüsü Abdullah Efendi’den de zahirî ilimleri tahsil etti; tahsilini tamamlamak üzere şeyhinden izin alarak İstanbul’a geldi ve Galata Mevlevîhânesi şeyhi Arzî Dede’nin hizmetine girdi. Devrin büyük âlimlerinden Minkarizâde ve Ahmed Nahli Efendi’den tefsir, fıkıh ve hadîs okudu. Salih Efendi’den hikmet, devrin müneccimbaşısı Mehmed Efendi’den de hey’et, riyaziye ve ilm-i nücum okudu 1668’de Mehmed Efendi’nin ölümü üzerine onun yerine sarayda müneccimbaşı oldu. IV. Mehmed’in saltanat yıllarında büyük itibar gördü, padişahın tahttan indirilmesinden sonra ise azledilerek Mısır’a sürüldü. 1691’de haccetmek niyetiyle Mekke’ye gitti, 1694’de Medine’ye geçti. Orada kaldığı altı yıl içinde hadîs, tefsir, fıkıh dersleri verdi. 1702’de Mekke’de vefat etti.
Eserleri (başlıca)
Devrinin önde gelen âlim, tarihçi ve mutasavvıflarından biri olan Müneccimbaşı Ahmed Dede’nin din, edebiyat ve fen alanlarında çeşitli eserleri bulunmakla beraber onun asıl şöhreti Müneccimbaşı Tarihi adıyla da bilinen Sahâifü’l-Ahbâr fi Vekâ-yii’l-Âsâr adlı tarih kitabıyladır.