Kompleks (psikoloji)
Kompleks, Türkçe karşılığıyla karmaşa, bilinçdışında var olan ve karar verme yetisini, sağduyu etkileyen, baskı altında tutan, ruhsal dengesizliklere neden olabilen karmaşıklıkların tamamı.
Kompleks teriminin ilk kez Jung tarafından kullanıldığı kabul edilmektedir. Buna göre Kısaltılmış Oxford İngilizce Sözlüğü’nde “Jung’un ortaya koyduğu, belli bir konuyla ilintili bir grup düşünceye karşılık gelen terim.” şeklinde yer alır
TDK’da kompleks
Hastalıklı davranışları ortaya çıkaran, kişinin bilincini az çok şartlandıran, genellikle çocukluk döneminde kazanılmış, baskı altında tutulmuş hatıra, duygu ve düşüncelerin bütünü.
Analitik Psikolojide Kompleks
Duygu tonu kompleksi ya da kısaca kompleks, bir grup düşünceye karşılık gelen ve kelime çağrışım testinde geciken tepki süresi sayesinde, garip ve bazen acı veren hislerin bütününü temsil eder.
Jung’a göre kompleks, ayrı bir kişilik olarak ortaya çıkar; kendi kendine işler ve çoğunlukla bilinç isteklerimizle taban tabana zıt bir yönde gider. Bu kompleksi hastanın uydurduğunu düşünenler için Jung şöyle der: “Komplekslerin, önemli ölçüde özerkliğe sahip olduğu, ‘hayali’ olduğu düşünülen acıların da, meşruları kadar acı verdiği hastalık korkusunun, hastanın kendisi, doktoru ve toplum geneli tek bir ağızdan bunun ‘hayal ürünü’ olduğunu iddia etse bile en ufak bir yok olma eğilimi göstermediği kesinlikle ortaya çıkmıştır.”
Ayrıca bakınız
- Oedipus kompleksi
- Aşağılık kompleksi
- Üstünlük kompleksi
- Analitik Psikoloji
- Bireysel Psikoloji