Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), (süreğen tıkanan akciğer hastalığı) bir akciğer hastalığıdır.
Halk dilinde “kronik bronşit”, “müzmin bronşit” gibi adlarla bilinen KOAH, akciğerlerdeki hava yollarının daralmasına bağlı olarak soluk alıp verme sırasında hava akımının kısıtlanması ile nitelenen süreğen (kronik) bir hastalıktır.
Amfizem ve kronik bronşiti kapsayan bir hastalık öbeğine giren Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’nın en önemli özelliği, akciğerlere giren ve çıkan havayı, soluk darlığına neden olacak kadar kısıtlayabilmesidir. KOAH nedeniyle dünyada her yıl yaklaşık 2.500.000 kişi yaşamını yitirmektedir. Dünya genelinde ölüm nedenleri arasında 6. sırada yer alan Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’nın artış oranı % 163 gibi yüksek bir sayıdır.
Kalıtsal özellikleri de görülen KOAH’ın yarattığı hava akımının engellenmesinin nedeni; akciğerlerde gelişen yangının (enflasmasyonun) yol açtığı asaldoku (parenkim) harabiyeti (amfizem) ve/ya da küçük hava yollarındaki daralma ve bronş çevresindeki liflenmedir (peribronşiyal fibrozis, küçük hava yolu hastalığı).
Nedenleri
- Mesleki zararlı gazlar, tanecikler(mikro parçacık) solunması
- Etkin biçimde sigara kullanımı
- Hava kirliliği
Belirtiler
- Öksürük
- Balgam çıkarma
- Kan tükürme
- Soluk darlığı
- Kanın oksijen doymuşluğunda azalma
- Kalp yetmezliğine bağlı, ayaklarda şişme
- Göğüste tıkanma
- Hırıltılı solunum
Astımdan ayrımı
Astım, genellikle çocuk ve genç yaşlarda görülürken, KOAH, 50 yaşlarından sonra ortaya çıkar. KOAH sigara içenlerde görülmesine karşın, astımın sıgara ile ilgisi yoktur. Astımda iyileşme olanaklıyken, KOAH’ın sağaltımında (tedavisinde), akciğerde yaratılan hasarın geriye dönüşü yoktur.
| Hastalığın ciddiyeti | FEV1 (beklenenin yüzdesi) |
|---|---|
| Hafif | ≥80 |
| Orta | 50-79 |
| Ağır | 30-49 |
| Çok ağır | <30 veya süreğen (kronik) solunum sıkıntısı belirtileri |
Tanı
Hastalığın tanısı, akciğer grafisi ve SFT (Solunum işlevi incelemesi)’nin yanısıra EKG ve tam kan sayımı ile bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları sonucu konulur.
Türleri
- A tipi (Amfizem)
- B tipi (bronşit)
- C tipi (karışık)
Sağaltım (tedavi)
Tanı konulduktan sonra KOAH’ın evrelendirilmesi sonucunda sıgaranın bırakılmasının yanısıra benzer risk etkenlerinin azaltılması yoluna gidilir. Kullanılacak ilaçlar astım tedavisinde olduğu gibi solunum yoluyla kullanılan püskürtülen ilaçlardır (spreyler). İlaç dışı sağaltımı için kanlarında Oksijen bölümsel basıncı hastalık nedeniyle belirli bir değerin altına düşmüş olgularda hekim kararıyla oksijen terapisi uygulanır. Öksürük ile balgam çıkarma olağandışı boyutlara varırsa (akut, iveğen atak), hastanın yatarak iyileştirilmesi söz konusudur. Fizyoterapi, solunum alıştırmaları, beslenme desteği ve psiko-sosyal desteklerle yardımcı unsurlar kullanılır. Cerrahi yöntemler de uygulanmaktadır.
İlgili Konular
- Türk Toraks Derneği
- Akciğer
- Solunum
Bu maddede yazılanlar doktor uyarısı veya önerisi değildir.
