Psikodrama
Psikodrama (İng. Psychodrama), Tiyatroyu psikolojik tedavide kullanılanan bir tekniktir. Jacob Levy Moreno tarafından, 20. yüzyılın başlarında geliştirilmiştir. Öncelikle bireyin grup içinde iyileştirilmesini hedefleyen bir grup psikoterapi metodundan oluşur. Spontanlık, yaratıcılık ve eylem dinamiklerini temel alır. Kişilerin ilişkilerini, bu ilişkilerde yaşadıkları sorunları, çatışmaları ve kendi iç dünyalarını spontan bir biçimde, bir oyunun içinde rol alarak incelemelerini ve farkındalığa ulaşmalarını sağlamaya çalışır. Psikodrama, J.L. Moreno’nun tanımıyla, gerçeğin yeniden canlandırılmasıdır. Moreno, psikolojik bozuklukları “rol kuramı” içinde ele almıştır. Psikodramanın beş temel unsuru vardır. Sahne, protogonist, yönetici, yardımcı egolar ve grup. Protogonist, oyunu oynanan, üzerinde çalışılan kişidir. Ele alınan konunun sahnelendiği yer, sahnedir. Konu sahnelenmeden önce protogonist diğer grup üyeleri arasından kendi konusunu oynayacak kişileri seçer, bu kişilere yardımcı ego denir. Her psikodrama oturumu bir lider (psikodrama konusunda uzman olan bir psikodramatist) tarafından yönetilir.
Pikodramada kullanılan üç temel teknik vardır.
- Eşleme: Lider veya grup üyeleri tarafından protogonistin duygu ve düşüncelerini onun ağzından söyleme.
- Rol değiştirme: Protogonist, ele alınan konuyla ilgili rollere teker teker girerek o rolün yerini alır.
- Ayna: Protogonist sahnede ele alınan konuyu dışarıdan gözlemler.
Bir psikodrama oturumu 3 safhadan oluşur. Isınma, oyun, paylaşım.
Isınma: Grubun ve protogonistin yapılacak çalışmaya hazır ve istekli olması.
Oyun: Çalışmanın yapılması.
Paylaşım: Çalışma sonucunda tüm üyelerin bir araya gelerek yapılan çalışmayla ilgili geribildirimde bulunması.
Psikodrama teknikleri ; aksiyon metotları, encounter(karşılaştırma) teknikleri, geliştirme oyunları, tiyatro oyunları, yapılandırılmış yaşantılar, sözsüz alıştırmalar olarak kullanılır . Bunlar Moreno geliştirmiştir. Moreno ‘ dan sonra da yönlendirilmiş fantezi, psikosentez, duyumsal uyanıklık, Gestalt terapi, yaratıcı drama gibi alanlardan uyarlanmış fikirlerle gelişmeye devam etmektedir.
Antogonist : Protagonistten sonraki en önemli kişi genellikle eşi veya çatışma halindeki kişidir.
Koterapist : Yardımcı yönetici, lidere yardım eder.
Psikodrama duygusal problem çözümünü içeren “protagonist merkezli ” bir oyun biçimidir. Genellikle derin duygusal yaşantılara doğru gidiş söz konusudur.