Tevrat
Dört İlâhî kitaptan birinin adıdır ve Hz. Mûsâ vasıtasıyla İsrailoğullarına gönderilmiştir. Tevrat’a, İbranicede, kanun ve şeriat manâsına gelen “Tora”, Latince’de, beş kitaptan müteşekkil eser manâsına “Pentateuchus” denilmektedir. Kur’ân-ı Kerîm’de, Medine devrinde nâzil olan âyetlerde zikredilmekte, İbrahim ve İsrail (Yakub) devrinden sonra vahyediidiği bildirilmektedir. (K. 3/65). Tevrat’ın, insanlar için bir hidayet ve nur olduğu (K. 5/44), içinde Allah’ın hükmünün bulunduğu (K.5/43), Hz. İsa’nın Tevrat’ı tasdik ettiği (K. 5/46) Rasulüllah’ın da Tevrat’ı tasdik ettiği (K. 61/6), Tevrat’ta Hz. Muhammed’in (s.a.v.) geleceğinin müjdelendiği (K. 7/157), Yahudilerin Tevrat’ın hükmüyle amel etmekten kaçındıkları (K. 3/93,5/43), nakledilmekte, Tevrat’la amel etmeyenler, koca koca kitap taşıyan merkebe benzetilmektedir (K. 62/5).
Yahudilerce kutsal sayılan kitapların tümüne birden Ahd-i Atik denilmektedir. Tevrat, Ahd-i Atik’in ilk bölümüdür ve beş kitaptır. Yahudiler bu beş kitabın kelime kelime, Allah tarafından vahyedildiğine inanmaktadırlar. Tevrat’ı teşkil eden bölümler: Tekvin, Huruç, Levililer, Sayılar ve Tesniyedir.
- Tekvin bölümünde, kâinatın yaratılışı, Nuh tufanı, Hz. İbrahim, Hz. İshak, Hz. Yakub, Yusuf Peygamberlerden bahsedilir.
- Huruç kitabında, Hz. Mûsa’nın hayatı ve İsrailoğulları’nı Mısır’dan çıkarışı anlatılır.
- Levililer kitabında, ibadet ve temizlik kuralları, din adamlarının statüsü ve görevleri ve İsrailoğulları’nın çöldeki hayatı anlatılır.
- Sayılar kitabında, yapılan nüfus sayımı, dinî günler ve tabi olunacak kurallar belirtilir.
- Tesniye kitabında, daha önce zikredilen kurallar tekrarlanır, İsrailoğulları’nın başından geçenler nakledilir ve Hz. Musa’nın vefatı ve gömülmesiyle Tesniye kitabı sona erer.
Tahrif ve Çelişkiler
Tevrat’ta tarihî olaylar, kâinatın yaratılmasından, Hz. Musâ’nın vefatına kadar sürer. Bugün elde bulunan Tevrat, Hz. Mûsâ’ya geldiği şekliyle muhafaza edilmiş değildir. Uzun bir zaman içinde, birçok redaksiyona tâbi olmuştur. Yapılan tenkidi çalışmalara göre, Tevrat, en az dört ayrı redaksiyon geçirmiştir. Bugünkü Tevrat, dört farklı kaynağa dayanmaktadır. En eski kaynak, Yahvist kaynaktır ki M.Ö. 10. yüzyılda kaleme alınmıştır. Yahvist metinlerde Tanrı adı olarak Yahve geçmektedir. Tanrı, beşerî vasıflarla muttasıftır. İkinci kaynak Elohist metindir. M.Ö. 8. yüzyılda yazılmıştır. Tanrı adı olarak Elohim kullanılmaktadır. Tanrı, artık, beşerî vasıflardan sıyrılmıştır. Bu iki kaynak, M.Ö. 720’lerde birleştirilmiştir. Üçüncü kaynak, Tesniye metnidir ki M.Ö. 622’de yazılmıştır ve Tevrat’ın beşinci bölümünü meydana getirmektedir. Tesniye, ikinci şeriat veya şeriatın tekrarlanması manasınadır. Bu bölümde, daha önceki bir çok kural tekrarlanmıştır. Dördüncü kaynak, Ruhban metnidir ki, M.Ö. 500 yılları civarında yazılmış, kahin Ezra’nın da aralarında bulunduğu bir meclis tarafından Tevrat, yeniden gözden geçirilmiştir. Şu halde Tevrat, 500 yılı aşkın bir sürede, çeşitli kişi veya gruplarca, birçok defa değişikliğe uğramıştır. Ayrıca, Tevrat’ın son bölümü olan Tesniye’de Hz. Musâ’nın vefatından bahsedilmektedir. Hz. Musâ’ya indirilen bir kitapta, onun vefatından bahsedilmesi, bu kitabın, Hz. Musa’dan sonra yazıldığını gösterir. Avrupa’daki rönesans ve reform hareketlerinden sonra, kutsal kitapların, tarihin ve ilmin verileriyle mukayeseli tedkikî çalışmaları hız kazanmıştır. Birçok araştırıcı, Tevrat’ta verilen bilgilerin, tarihî olay ve gerçeklerden uzak olduğu ve pek çok çelişkiyi beraberinde getirdiği görüşünü ileri sürmüştür. Bunlardan bazısı, böyle çelişkilerle dolu bîr kitabın Tanrı sözü olamayacağını ileri sürmüş, bu sebeple de kimisi yakılmış, kimisi de afaroz edilmiştir. Tevrat’taki çelişkili ifadelerden bazıları şunlardır: Kâinatın ve insanın yaratılışı ile ilgili, Tekvin kitabının birinci ve ikinci bölümlerindeki ifadeler, birbiriyie çelişkilidir. Tufan hadisesinin süresi hakkındaki bilgiler çelişkilidir (Tekvin 7/12,24). Gemiye alınan canlıların sayılarıyla ilgili bilgiler, çelişkilidir (Tekvin 6/19-20, 7/2). Pesah bayramının süresiyle ilgili bilgiler çelişkilidir (Çıkış 34/18,Tesniye 16/8) .
Orijinal yazma nüshalar açısından da, bugünkü Tevrat, bir hayli eksiktir. Hz. Musâ devrine ait bir yazma nüsha olmadığı gibi, önayakın bir döneme ait de yazma nüsha yoktur. Bugünkü mevcut, en eski yazma nüsha, M.S. 9. yüzyıl tarihini taşımaktadır. Bunun da, M.Ö. I. yüzyıldaki İbrânice yazma nüshaya dayandığı ileri sürülmektedir.
Bugünkü Tevrat’ta, elbette, temeli vahye dayanan bilgiler mevcuttur. Ancak büyük bir kısmı tahrif edilmiştir. Kur’ân-ı Kerîm’de “Yahudilerden bir kısmı, kelimeleri, konuldukları yerlerden değiştirirler…” (4/46) buyurulmuştur.