Ticaniyye
Ebü’l-Abbas Ahmed b. Muhammed b. Muhtar b. Salim Ticani tarafından (1737-1815) kurulmuş bir tarikatın adı. Kurucusunun adına izafeten tarîkate Ticaniyye adı verildi. Ahmed Ticani Kuzey-Batı Afrika’da Mâzi kasabasında doğdu. Yedi yaşında hafız oldu. Tahsil için Fas’a gitti. Tlemsan’da zahidlik yoluna girdi. Hacc’a gitti. Fas’a döndükten sonra bir ara Abdülkadir Geylani’nin tarikatine girdi. Daha sonra Nâsiriyye, arkasından Halvetiyye tarikatlarından da feyz aldı. Halvetiyyeyi telkin ve yaymaya çalıştı. Devrinin büyük velilerini ziyaret etti. “Esrar-ı ulûm”u keşfe çalıştı. Nihayet kendi adı ile anılan tarîkatı kurdu ve kalan ömrünü Fas’ta, bu tarîkatı yaymaya çalışarak geçirdi. Fas’daki zaviyesinde gömülüdür.
Ticaniyye tarskatinin Tarıkat-i Ahmediyye, Tarikat-ı Muhammediyye, Tarikat- İbrahimiyye-i Halvetiyye gibi çeşitli adları vardır. Tarîkatın menublarına “ahbâb” adı verilir. Bunların başka bir tarîkate girmeleri kesin şekilde yasaktır. Çünkü, bizzat Ahmed Ticani’nin beyanına göre, Hz. Peygamber kendisinin mürebbisi ve kefilidir. Kendisine her şeyi doğrudan doğruya peygamber bildirmektedir. Hz. Muhammed (s.a.v.) ona “Sen şeyhlerden kimseye minnet etme, tarîkatlerden aldığın usulleri kâmilen bırak, halvetiyide terket, diğer velileri de; artık senin vasıtan benim” demiştir. Artık onun ve müridlerinin tek tarikatı Ticaniyye’dir.
Ticaniyye tarikatinda müridler, sabah namazından kuşluk vaktine, ikindi namazından yatsı namazına kadar evrad (belirli zamanlarda okunması âdet olmuş Esma-i Hüsnâ, âyet ve dualar) okunur. Ticaniyye, Mısır, Arabistan ve Asya’nın muhtelif yerlerinde yayılmış olmakla beraber, bu tarîkatin en önemli merkezi Fas’tır. Kaynak kitabı ise Ahmed Ticariı’nin Cevâhirü’l-maâni adil eseridir.