Hastalık veya rahatsızlık, beden veya zihinde meydana gelen, rahatsızlık, dert ve görev bozukluğuna yol açan belirli bir anormal duruma verilen isimdir. Bazen terim yaralanma, sakatlık, sendrom, semptom ve normal yapı ve fonksiyonun anormal çeşitlerini kapsayacak biçimde, geniş bir anlamda, kullanılır. Fakat farklı bağlamlarda bu kavramlar farklı kategorilere girerler ve hastalık kavramı bunların yerine kullanılamaz.
TDK tanımına göre “hastalık”; “Organizmada birtakım değişikliklerin ortaya çıkmasıyla sağlığın bozulması durumu, rahatsızlık, çor, dert, sayrılık, illet, maraz, maraza, esenlik karşıtı”dır.
Hastalıkları inceleyen bilim dalı patolojidir. Hastalıkların sistematik sınıflandırmasını konu edinen bilim dalı ise nozolojidir. İnsan hastalıkları ve bunların tedavisiyle ilgilenen daha geniş bir alanı kapsayan bilim dalı ise tıptır. Birçok benzer (hatta bazı aynı) durum ve süreçler hayvanları da etkilemektedir; hayvanları etkileyen hastalıkları inceleyen bilim dalı veteriner hekimliğidir. Hayvanlar ve insanlar dışında, her organizma gibi, bitkiler de çeşitli süreç ve durumlardan etkilenip zarar görebilirler; enfeksiyon, besin yetersizliği veya zararlı mutasyonlar gibi. Bitkileri etkileyen hastalıkları inceleyen bilim dalı bitki patolojisidir.
Hastalığın İletimi – Bulaşıcılığı ve Epidemiyoloji
Bazı hastalıklar, bulaşıcıdır ve çeşitli mekanizmalar sayesinde iletilebilir, – bulaşabilirler; örneğin grip, öksürüklerden çıkan küçük damlacıklar, böcek veya diğer vektörlerin ısırıkları veya hastalığı taşıyan kirli su veya yiyecekler gibi.
Diğer hastalıklarsa, kanser ve kalp hastalığı gibi, mikroorganizmaların herhangi bir rolü olsa dahi bir enfeksiyon nedeniyle oluşmadıklarından, bulaşıcı değillerdir.
Epidemiyoloji
Epidemiyoloji, hastalıkların yayılışını ve salgın hastalıkları inceleyen, hastalıkların yayılmasını etkileyen çeşitli faktörleri tespit eden tıp dalıdır. Ayrıca, epidemiyologlar hastalıkların yayılmasını kontrol altına alacak ve önleyecek metodlar geliştirmeye çalışırlar. Epidemiyolojik çalışmalar sonucu hastalıklar yayılımlarına göre endemik, epidemik veya pandemik olarak tanımlanabilir.
Endemik, bir nüfus (popülasyon) içinde her zaman var olan bir hastalığı tanımlar. Epidemik hızla, aniden ve beklenmedik bir şekilde yayılan ve birçok insanı etkileyen bir hastalık olarak tanımlanabilir. Fakat terim, daha önceden tahmin edilebilecek artışları kapsamaz; örneğin kışları grip vakalarının artışı epidemik olarak tanımlanmaz. Pandemik ise çok büyük alanlarda, bir kıta veya tüm dünya gibi, büyük sayıda insanı etkileyen hastalıkları tanımlar. (hastalıklar;kızamık,verem,suçiçeği,tetenoz,sıtma,tifo,tifüs)bunlardan bazılarıdır…
Kavramın Farklı Kullanımları
Biyolojide, hastalık sözcüğü bir organizmanın işleyişine, görevine zarar veren her türlü anormal durumu tanımlamak için kullanılır.
Bugün hastalık sözcüğü mecazi olarak, herhangi bir şeyin düzensiz, işlevsiz veya sıkıntılı durumlarını belirtmek için kullanılır; “toplumun hastalığı” gibi. Ayrıca, Türkçe’de yine mecazi şekilde, hastalık sözcüğü “aşırı düşkünlük ve tutku” anlamında da kullanılır; “Temizlik hastalığı.” gibi.
İlgili Konular
- Salgın
- Teşhis
- Tedavi
- Patoloji