Kan grubu, insan kanındaki antikorlara bakılarak, kanın özelliğini belirtmek için oluşturulmuş sınıflandırma sistemidir. A, B, AB ve 0 türleri vardır. Bundan bağımsız olarak, Rh değeri + veya – değerinde olabilir. Bu iki sistemin kombinasyonundan 8’li kan grubu tablosu oluşmuştur. Türkiye’de iki sistem yan yana yazılarak belirtilir. Örneğin; A türü kanda Rh değeri negatif ise, o kan için A Rh- grubu denir. Türkiye’de Kızılay’ın verilerine göre en fazla bulunan grup A Rh+’dir. RH faktörü, Rhesus (rezüs) maymunun kanındaki antikorların var olup olmaması anlamına gelir.
Kan grubu uyumu
Her ne kadar aşağıdaki tablo genel olarak doğru ise de uzun dönem kan tranfüzyonu gerektiren kişilere kendi kan gruplarının aynısının verilmesi zorunludur. Çok ama çok acil durumlarda RH-, RH+’ye kan verebilir.
| Gruplar | 0 Rh (+) | 0 Rh (-) | A Rh (+) | A Rh (-) | B Rh (+) | B Rh (-) | AB Rh (+) | AB Rh (-) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 0 Rh (+) | X | X | ||||||
| 0 Rh (-) | X | |||||||
| A Rh (+) | X | X | X | X | ||||
| A Rh (-) | X | X | ||||||
| B Rh (+) | X | X | X | X | ||||
| B Rh (-) | X | X | ||||||
| AB Rh (+) | X | X | X | X | X | X | X | X |
| AB Rh (-) | X | X | X | X |
Görevleri
Kan grubunu belirleyen A ve B genleri, kanımızda bulunan alyuvarların çeperinde A ve B tipi proteinlerden hangisinin yer alacağını belirlerler. Kan grubunuz A ise alyuvarlarınızın çeperinde yalnızca A tipi protein, B ise yalnızca B tipi protein, AB ise her ikisinden de, 0 ise alyuvarlarınızın çeperinde her ikisi de yoktur demektir. Alyuvar çeperinde bulunan ve kan grubunuzun belirlenmesinde rol oynayan bu proteinlere aglütinojen denir. Ancak kanda, kendinizinkinden farklı bir kan grubuna ait alyuvar hücrelerinin vücudunuza girmemesini sağlayarak sizi koruyan aglütinin adlı antikor lar bulunur. Protein yapısında olan aglütininler de tıpkı aglütinojenler gibi A ve B tipinde olurlar.