İkincil lenfoid organlar ya da yüzeyel (periferik) veya sekonder lenfoid organlar, bağışıklık sisteminde birincil lenfoid organlarda üretilen ve olgunlaştırılan lenfositlerin kan dolaşımıyla gelip yerleştiği vücut organlarıdır. Antijen ile karşılaşma ve bağışıklık yanıtı ikincil lenfoid organlarda gerçekleşir.
Bu organlar;
- Lenf düğümleri
- Dalak
- Mukozal lenfoid organlar (MALT) larak sınıflandırılabilirler.
Lenf düğümleri
Vücudun çok sayıda yerine dağılmış halde bulunan yapılardır. Dolaşan lenfi süzer ve gelen antijenik uyarılara karşı bağışıklık yanıtını oluştururlar.
Dalak
Karında, sol üstte diyaframa yakın olarak bulunan bir organdır. Hücresel ve humoral bağışıklık yanıtının oluşturulması, yıkım ve yapım gibi mühim görevlerle bağışıklık sisteminin önemli bir parçası olarak görev yapar.
Mukozal lenfoid organlar
Dış etkilere daha açık olan sindirim ya da solunum gibi bölgelerde mukoza altlarında bulunan kapsülsüz lenfoid dokulardır. Genellikle IgA üretiminden sorumludurlar. Bu yüzden enfeksiyonlara karşı korumada ve yerel bağışıklıkta görevleri büyüktür.