Toksik ve ilaca bağlı hepatitler
Karaciğer hasarı birçok farmakolojik ve kimyevi maddenin solunması, ağızdan alınması veya damar içine uygulanmasıyla gelişebilir. Endüstride kullanılan maddeler, mantar zehirleri ve tıpta kullanılan bazı ilaçlar karaciğerde hasar neden olabilir.
Genel olarak iki tür kimyevi karaciğer hasarı tanımlanmıştır;
- Direk toksik tip
- İdiyosinkrazik tip
Birçok ilaç suda çözünmediği için böbreklerden ve safra ile karaciğerden barsaklara atılması için bazı işlemlerden geçmesi gerekir. Faz I denilen aşamada önce oksidasyon veya metilasyona uğrar, daha sonra faz II denilen aşamada glukuronidasyon veya sulfasyon veya glutatyon ile inaktive dilir.
Birçok ilaç faz I aşamasında karaciğerde hasara sebep olur. Direk toksik hepatit doza bağımlı olup, ilaç alındığında toksik etkinin ortaya çıkacağı tahmin edilebilir. Etkenin alımıyla karaciğer hasarının ortaya çıkması arasındaki süre genelde kısadır (birkaç saat) ancak klinik bulguların ortaya çıkması 24-48 saat sürebilir.
İdiyosinkrazik ilaç reaksiyonlarında karaciğer hasarı nadirdir ve tahmin edilemez., doza bağımlı değildir. İlaç alımından hemen sonra ya da herhangi bir zamanda gelişebilir. Karaciğer dışında eklem ağrıları, döküntüler, ateş, kanda beyaz küre ve allerjik hastalıklarda artan hücreler yükselebilir. Bunlara rağmen idiyosinkrozik tipte bir aşırı duyarlılık reaksiyonu olduğu net söylenememektedir.
Tedavide şüpheli ilaç/madde derhal kesilerek destek uygulamaları yapılır. Hafif olgularda iyileşme tam olurken, çok ağır karaciğer hasarları karaciğer transplantasyonu ihtiyacı gösterebilir.