Trombositoz kanda trombositlerin yüksek olması durumudur; reaktif (sekonder) ya da primer (esansiyel) olabilir ( esansiyel trombositoz myeloproliferatif bir hastalıktır). Genellikle semptomsuz olmasına rağmen, bazı hastalarda trombosize dönüşebilir.
İnsanda, normal platelet değeri 1mm³’te 150.000-450.000 arasıdır. (150-400 x 10^9 / 1L) Bu aralıklardan bir sapma kesinkes hastalık olduğu anlamına gelmez. Fakat, bir milimetreküpte 750.000’den fazla ise ve özellikle 1.000.000dan fazla ise hastanın incelemeye alınması gerekir.
Belirtiler ve Semptomlar
Yüksek platelet seviyeleri kesinkes klinik bir problem olduğu anlamına gelmez ama yine de bu yüksek değerlerin ikincil bir prosesin neticesi olup olmadığını anlamak için hastanın tıbbi tarihine de bakmak gerekir. Zira genellikle inflamasyon durumlarında platelet seviyeleri artar, çünkü inflamasyon durumları akut faz döneminde platelet üretiminin (yani thrombopoietin’in) ana stimulantıdır.
Yüksek platelet değerleri poliketemi vera hastalığı (yüksek RBC sayısı) olanlarda da ortaya çıkabilir ve bu durumda ilaveten bir risk yaratmış olur.
Trombositoz hastalarının çok azı eritromelalgia belirtileri göstermiştir (Yanma hissi ve soğuk ve/veya aspirin kullanımına bağlı olarak çıkıntılarda kırmızılık)
Tanı
Laboratuar testleri: Tam kan sayımı, Karaciğer enzimleri, Bağırsak fonksiyonu ve eritrosit çökelmesi
Yüksek platelet sayısıyla ilgili hala bir sonucu varılamadıysa, kemik iliği biopsisi alınmalıdır, zaten trombositozun reaktif mi esansiyel mi olduğunu anlamak için de kemik iliği biyopsisi gerektiği için genellikle alınır.
Nedenler
Plateletlerin yüksek çıkması bir çok hastalık süreciyle ilgili olabilir. Esansiyel (Primer) myeloproliferatif bir hastalıktır. Diğer Myeloproliferatif hastalıklarla da ilgili olabilir; kronik myelojeni lökemia (chronic myelogenous leukemia), poliketami vera (polycythemia vera), myelofibroz (myelofibrosis)
Reaktif (Sekonder) ise aşağıdajiklerle ilgilidir. Inflamasyon Cerrahi (yine inflamasyon aslında) Hipoplenizm (Hyposplenism) Dalak fonksiyonunun azalması sebebiyle platelet yıkımlarının azalması Hemorrhage ve/veya demir eksikliği
Tedavi
Genellikle, sekonder trombositoz için bir tedavi gerekmez. Ama primer trombositozda, eğer platelet sayısı 750,000 veya 1,000,000’dan fazla ise ve özellikle hasta trombosis için başka risk faktörleri taşıyorsa, düşük dozlarda aspirinin koruyucu olacağı düşünülmektedir. Ekstrem durumlarda hydroxyurea verilebilir. Yeni bir ajan olan anagrelide (Agrylin) de esansiyel trombositozun tedavisi için kullanılmaktadır. Fakat, yakın zamada yapılan çalışmalarda anegrilide’in geleneksel olarak kullanılan hidroksiürea’dan daha etkili olmadığı gösterilmiştir(Harrison et al 2005).