Benâres, Hindistan’ın Utar Pradeş eyaletinde şehir.
Aynı zamanda Kaşî olarak da bilinen Benâres (Vârânasi), ismini şehrin güney ve kuzey kesimlerinde yer alan ve yalnız muson mevsiminde akan Varûna ve Âssî adlı iki küçük nehirden almıştır. Ganj nehrinin solunda bulunan ve milâttan önce 1200 yıllarında Suhotrâ’nın oğlu Kâşyâ tarafından kurulduğu söylenen bu eski şehir, bir Hindu merkezi ve aynı zamanda kutsal bir yerdir. Nüfusu 1981’de 720.755 idi.
Benâres 1193’te Gürî Hükümdarı Mu-izzüddin Muhammed b. Sâm tarafından eie geçirildi. 1356 yılında Tuğluk hanedanının üçüncü hükümdarı Firûz Şah Tuğluk Bengal seferi dönüşünde Benâres hâkimiyle yaptığı savaşı kazanarak bölgeyi idaresi altına aldı. 1394’te şehir ve çevresi (pargana) Tuğluk hanedanının altıncı hükümdarı Muhammed Tuğluk tarafından veziri Hâce Cihan’a bırakıldı. 1529’da Bâbürlü İmparatorluğunun kurucusu Bâbür Şah tarafından hâkimiyet altına alındı. Bâbürlüler’in en büyük hükümdarı olan Ekber Şah zamanında (1556-İ605) mimari açıdan zenginleştirilirken buraya bir de rasathane inşa edildi. Yine Bâbürlüler’den Şah Cihan (3628-1658), en büyük oğlu Dârâ Şükûh’u şehre yönetici olarak tayin etti. Daha sonraki Bâbürlü Hükümdarı Evrengzîb (1658-1707] buradaki müslüman öğrencilerin hocaları arasında Brahmanlar’ın da bulunduğunu öğrenince medreselerin kapatılmasını emretti. Ayrıca fesat yuvası haline geldiği gerekçesiyle yıktırdığı eski bir Hindu mabedinin yerine bugün Evrengzîb Camii adıyla bilinen camiyi inşa ettirdi. Bu dönemde şehrin adı Muhammedâbâd olarak değiştirildi ise de bu isim yaygınlık kazanamadı; sadece burada basılan paralarda yer aldı. Bâbürlü Hükümdarı Muhammed Şah Rangilâ Benâres’in yönetimini Rajputlu toprak sahibi (zemindâr) Mensa Ram’a bıraktı (1725). Bir Hindu olan Mensa Ram şehirde Hindu yönetimi kurdu. 1764’te oğlu Balwant Sing ise nevvâb (yönetici) olduktan sonra bağımsızlığını ilân etti; ancak 1775’te şehrin idaresini İngilizler’e bırakmak zorunda kaldı. Şehir İngilizler zamanında bir ticaret merkezi olma durumunu sürdürdü ve 1911’de ayrı bir devlet haline gelen Benâres bölgesinin başşehri oldu. 1949’da Hindistan birliğinin kuruluşu sırasında ise Utar Pradeş eyaletine bağlı Benâres bölgesi İçinde bir şehir olarak idari taksimatta yerini aldı. Şehirde 1916 yılında kurulan bir üniversite bulunmaktadır. Meşhur Hint tasavvuf şairi Kebîr bu bölgede yaşadığı gibi İranlı şair Ali Hazîn’in de kabri buradadır. Yine Urdu edebiyatının meşhur tiyatro yazarı Ağa Haşr da burada doğmuştur. Benâres, müslüman dokumacılar tarafından imal edilen ipekli ve bir çeşit kabartmalı kumaş olan brokar ile meşhurdur.
Diyanet İslam Ansiklopedisi