Oğuz boylarından biri.
Kâşgarlı Mahmud Oğuz boyları üstesinde Eymir (Eymür) boyunu XI. sırada zikreder ve damgasının şeklini de verir. Fahreddin Mübarek Şahın 1206 yılında yazdığı tarihinde yer alan Türk toplulukları listesindeki “^ ” muhtemelen bu boyun yanlış yazılmış bir şekli olmalıdır. Reşîdüddin Fazlullah (XIV. yüzyılın başları) Eymir’in “çok iyi ve zengin” mânasına geldiğini, ülüşünün (koyunun etinden yediği kısım) ucayla ve onkununun da Uç kuşu olduğunu belirtmiş ve damgasının şeklini vermiştir. Reşîdüddin’in eserini kaynak olarak kullanan Yazıcıoğlu Ali Efendi ise (XV. yüzyılın birinci yarısı) Eymir’i “hadsüz eyü ve bay” şeklinde tercüme etmiştir. Uç’un nasıl bir kuş olduğu hakkında bilgi bulunmamakla beraber Timur’un Uç Kara Bahadur adında bir kumandanı olduğu bilinmektedir.
Destanî eserlerde Eymir boyuna mensup herhangi bir beyin adı anılmamakta, fakat Câmi’u’t-teuârih’te “Türkler’in Tarihi” bölümünde Oğuz yavkularını (yab-gu/melik) çıkaran beş boydan birinin Eymir boyu olduğu ifade edilmektedir. Diğer taraftan XVI. yüzyılda Anadolu’da bu boyun ismini taşıyan yetmiş bir yer adına rastlanmıştır. Bu sayı ile Eymirler Oğuz boylan arasında dördüncü sırada yer atmışlardır. Bu da Eymirlerin Anadolu’nun bir Türk yurdu haline gelmesinde birinci derecede rol oynayan büyük boylardan biri olduğunu göstermektedir. Öte yandan Rumeli’ye nakledilen oymaklar arasında Eymir boyuna mensup olanların da bulunduğu görülür. Nitekim XVI. yüzyılda Çirmen sancağının Hasköy kazasında elli hanelik Eymir-i Büzürk ve kırk dört hanelik Eymir-i Küçük adlarında iki köye rastlanmaktadır. Eymir tahrir defterlerinde şahıs ve oymak adı olarak da geçmektedir.
XVI. yüzyılda Eymirler’in en büyük kollarından biri Halep Türkmenleri arasında yaşamakta ve dört obaya ayrılmaktaydı. 978 (1570-71) yılında bu dört obanın 453 vergi nüfusu vardı. XVII. yüzyılda da Eymirler’in eski hayat tarzlarını sürdürdükleri görülmektedir. 1690’da Avusturya ile yapılan savaş dolayısıyla diğer Türkmen oymaklarından olduğu gibi Eymirler’den de 100 atlı istenmiştir. Eymirler bu tarihte Bunsuzlu Eymi-ri, Dündarlı Eymiri, Tosun Eymiri, Karagözlü Eymiri, Çarık Eymiri, Affân Eymiri, Sancaklı Eymiri, Yûsuf Eymiri. Hacı Bayram Eymiri, Afşarlı Eymiri olmak üzere on obaya ayrılmışlardı. Eymirler bu tarihlerde ve daha sonra diğer birçok Türkmen oymağı ile birlikte Suriye’deki Humus yöresinde yerleştirilmeye çalışılmıştır. Fakat seyyah Nİebuhr’un listesi. Eymirler’den 500 çadırlık bir topluluğun XVIII. yüzyılın ikinci yarısında eski hayatını sürdürdüğünü göstermektedir. Bu Eymirler’in Sivas’ın güneyindeki Yeni İl’de bir kolu olup bu kol da birçok obaya ay-rılmıştu Nitekim bunlardan Kaçar Eymiri’ne bağlı olan bir topluluk Nevşehir’in kuruluşunda 1718’den sonra Kuşkayası ve Sakaldutan köylerine iskân edilmiştir. 1755’te elli hanelik bir Eymir obası da Karaman eyaletinde İsmi! ile Karapınar arasında bulunan Belenliburun Derben-di’ne yerleştirilmiştir. Diyarbekir bölge-
TDV İslam Ansiklopedisi