Fütûhu’l-ğayb. Abdülkâdir-i Geylânî’nin (ö. 561/1165-66) tasavvufa dair mev’iza türündeki eseri.
Kadiriyye tarikatının pîri Abdülkadir-i Geylânf’nin sohbet meclislerinde, tekke ve medresede yaptığı konuşmaların oğlu Abdürrezzâk tarafından derlenmesinden meydana gelmiş olup yetmiş sekiz bölüme (makale) ayrılmıştır. Abdülkâdir-i Geylânî’nin verdiği bilgileri ilham yoluyla doğrudan Allah’tan aldığını ifade etmek için esere muhtemelen derleyicisi tarafından “gaybdan gelen bilgiler” anlamındaki bu ad verilmiştir. Nitekim müellif el-Gunye adlı eserinin başında da “fütühu’l-gayb” tabirini kullanarak yazdıklarının ilham sonucu olduğuna işaret etmiştir.
Dinin emirlerine uyma, yasaklarından kaçınma ve kadere rızâ gösterme konularına dair kısa bir bölümle başlayan eser mücâhedenin ehemmiyet ve lüzumundan bahseden bölümle sona erer. Eserin sonunda Abdülkâdir-i Geylânî’nin çocuklarına öğütleri, hastalığı ve ölümüyle ilgili bilgiler yer alır. Fütûhu’l-ğayb’ûa dünya. zühd. takva, fakr, havf ve recâ. rızâ, teslimiyet müridlik, müşahede, marifet, nefis gibi tasavvufun genel konulan halkın anlayacağı şekilde açık bir üslûpla anlatılmıştır.
Fütûhu’i-ğayb İlk olarak İstanbul’da (128l) ve Muhammed et-Tâzefî’nin Abdülkâdir-i Geylânî’nin menâkıbına dair Kala 3idü cevahir adlı eserinin kenarında Kahire’de (1317) yayımlanmıştır. Daha sonra çeşitli baskıları yapılan eser son olarak Muhammed Salim el-Bewâb tarafından neşredilmiştir.
Eser İbn Teymiyye ve Abdülhak ed-Dihlevî tarafından şerh edilmiştir. İbn Teymiyye’nin Şerhu kelimât min Fütûhı’l-ğayb’] kitabın sadece beş bölümünün geniş bir şerhidir. Tasavvuf karşıtı olan İbn Teymiyye’nin bu eserinde Abdülkâdir-i Geylânî’den saygıyla bahsetmesi ve fikirleriyle uyum içinde bir tavır sergilemesi ikisinin de Hanbelî mezhebine mensup oluşuyla açıklanabilir. İbn Teymiyye’nin eseri Mecmû’u fetâvû ve Câmi’ur-re-sâ’ıl içinde basılmış, tahkikli neşri İyâz Abdüllatîf İbrahim tarafından yapılmıştır. Abdülhak ed-Dihlevî’nin Miftâhu’l – Fütûh adlı Farsça tercüme ve şerhi Leknev’-de yayımlanmıştır (1298). Fütûhu’1-ğayb Walter Braune tarafından Die Futüh alGaib des “Abd – al – Qadir adıyla Almanca’ya, Âftâbüddin Ahmed tarafından Futüh al-ghaib or Revelations oi the Vnseen adıyla İngilizce’ye, Abdülkadir Akçiçek tarafından Gizliden Sesler adıyla Türkçe’ye Ankara 1962; 6. bs , İstanbul (1177) çevrilmiştir.
TDV İslâm Ansiklopedisi