Feyzullah Hacıbayriç (1912-1990) Kadiriyye tarikatına mensup Bosnalı sûfî ve müellif.
12 Ocak 1912’de Saraybosna’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini burada tamamladıktan sonra Gazi Hüsrev Bey Medresesi (1933} ve Felsefe Fakültesi Şarkiyat Bö-lümü’nden (1954) mezun oldu. Dinî tahsilini dönemin en büyük âlimi olarak tanınan Ahmed Burek Efendİ’nin yanında tamamlayıp icazetname aldı (1944), Ayrıca Muhammed Tufa, Mehmet Hanciç, Hacı Muyaga Merhemiç ve Kasım Dobraça gibi âlimlerin özel derslerine devam etti.
Gazi Hüsrev Bey Medresesi’nden mezun olduktan sonra 1933 yılında ilkokullarda din dersi öğretmeni olarak göreve başlayan Hacıbayriç, 1936-1945 yılları arasında Ujedinjena Medresa’da (daha sonraki adı Niza Okru2na Medresa) sekreter ve hoca olarak çalıştı. 1943’te Eğitim Bakanlığı tarafından Saraybosna Ulemâ Meclisi üyeliğine tayin edildi. Bu mecliste dinî eğitim yapan okulların sorumlusu olarak görev yaptı. 1947-1953 yıllarında Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi’nde, 1953’ten itibaren emekliye ayrıldığı 1972 yılına kadar önce Veteriner Fakültesi’nde, daha sonra Felsefe Fakültesi Tarih Bölümü’nde kütüphaneci olarak görevlendirildi. Resmî görevlerinin yanı sıra Gazi Hüsrev Bey Medresesİ’nde hocalık (1941-1949), Saray-bosna’nın bazı camilerinde imam-hatip-likyaptı. Ferhad BeyCamii’nde (Ferhâdi-ye) uzun yıllar haftada bir gün hadis okuttu. Emekli olduktan sonra da Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi’nin yazmalar bölümünde sözleşmeli olarak çalıştı (1976-1989).
Hacıbayriç tanınmış müderris, âlim ve şair Kâdirî şeyhi Vuçitırnlı (Kosova) Selim Sami Baba”nın müridi olduktan sonra (1936) İstanbul’a gelerek Kasımpaşa’daki Ayn Ali Baba Dergâhfnın Kâdirî-Rifâî Şeyhi Muhyiddin Ensârî’ye intisap etti (1965). Bağdatlı Seyyid Yûsuf Geylânî’den 1968 yılında Kâdiriyye hilâfetnâmesi aldı ve ardından memleketine dönerek ölümüne kadar Hacı Sinan Tekkesi’nde irşad faaliyetinde bulundu. 21 Nisan 1990’da vefat etti.
Tasavvufi yönüyle tanınan Sebi Arus dergisinin kurucusu olan Hacıbayriç Balkanlar’ın önde gelen âlim sûfîlerindendir. Saraybosna’daki şeb-i arûs törenleri ilk olarak onun tarafından düzenlenmiştir.
Eserleri
Telif Eserleri
1- Hadzi Mujaga Merhemiç. Hocası Mugaya Merhemiç hakkında kaleme aldığı bir monografidir.
2- İlmihal. Saraybosna’da 1963-1985 yılları arasında on defa basılan eser Arnavutça’ya da tercüme edilmiştir.
3- Mali Rjecnik Sufijsko-Tarikatskih Izraza. Tasavvufî metinlerin daha iyi anlaşılması için hazırlanmış bir sözlüktür. 1200 kelimenin Boşnakça açıklamasını ihtiva eden eser ilk olarak âebi Arus dergisinde, daha sonra da Tesawwuf Islamska Mistİka adlı sempozyumun tebliğleri içinde yayımlanmıştır.
Tercümeleri
1- Mesnevi. Hacıbayriç, Mevlânâ’nın Meşnevfsini 1965 yılında Boşnakça’ya tercüme etmeye başlamış, ilk iki cildini tamamlamış, III. cildin tercümesi yanda kalmıştır.
2- Mi’râciyye. Mustafa Fevzi Efendi’nin Türkçe Mi ‘râciyye’sinin Boşnakça çevirisidir.
3- Tuhiû’d-dâr. Selim Sami Yaşar’ın Türkçe eserinin Boşnakça tercümesidir.
4- Evrad’İ Şerif sa Komentarom i Süsila Kaderijskog tarikata. Kâdirî evradı ve Boşnakça tercümesiyle tarikatın silsilesi hakkında bilgi veren bir eserdir.
Hacıbayriç’in ayrıca el-Hidaje, Glasnik Islamske Vjerske Zajednice (Gtas-nik Vrhovnog Islamskog StarjeSinstua), Islamska Misao, Preporod, Takvim, Anah GHB, Bibliotekarstvo, Hedef, Hrvat, Zemzem, Sebi Arus gibi periyodiklerde İSO kadar makalesi yayımlanmıştır. Bunların içinde. Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi’nin yayımladığı Anali GHB dergisinde Abdullah Bosnevî hakkında yazdığı üç makale (I (1972), s. 35-47; II-III |I974], s. 21-32; V-Vl |1978|, s. 187-204) Önemlidir.
TDV İslâm Ansiklopedisi