Hâvî. Türk mûsikisi usullerinden.
Arapça’da “ihtiva eden, içeren” anlamına gelen kelime, bünyesinde muhtelif zamanlı usullerin yer aldığı altmış dört zamanlı bir usulün adıdır. İki adet dört zamandan sonra iki adet altı zamanın ve ardından yedi adet dört zamana bir nîm-hafif (dört tane dört zaman) usulünün veya diğer bir ifadeyle başta iki sofyana iki yürük semai ve ardından yedi sofyan ile bunlara bir nîm-hafıfın (dört sofyan) eklenmesinden meydana gelmiştir. Usule başka bir gözle bakıldığında, değişik şekillerde sıralanmış ilk otuz iki zamanın ardından bir fer’ usulü ile bunu takip eden bir nîm- hafif usulünün birleşmesinden oluştuğu görülür. 64/4″lük ikinci ve 64/ 2’lik üçüncü mertebeleri kullanılmıştır. Daha çok kullanılan 64/2’lik mertebesine “ağır hâvT adı verilmiştir. Usulün eski yapısı, özellikle üçüncü mertebede bazı vuruşların velvelelendirilmesiyle zaman içinde birtakım değişikliklere uğramıştır.
Hâvî usulü peşrevlerde ve I. bestelerde kullanılmıştır. Bu usul İle ölçülmüş I. bestelerin her hanesi birer usuldür. Hanenin ilk otuz iki zamanında mısra, bunu takip eden otuz iki zamanda, yani fer1 usulünün başından itibaren ise terennüm kısmı başlar. Terennüm sonunda mısra tekrarı yoktur.
TDV İslâm Ansiklopedisi