İsrafil. Dört büyük melekten biri olup kıyamet gününde sûra üflemekle görevlidir.
Kaynaklarda kelimenin menşeine dair kesin bilgi bulunmamakla birlikte İbrânîce’den Arapça’ya girdiği kabul edilir. Kur’ân-ı Kerîm’de bu meleğin adı geçmemekte, ancakyapacağı görevden söz edilmektedir. İsrafil’in “Alları’in kulu” (abdullah) veya “rahmanın kulu” abdurrahman mânalarına geldiğini bildiren bazı rivayetler bulunmaktadır. Bundan hareketle İsrafil’in İbrânîce’de “kul” anlamındaki israf (serâf) ile “tanrı” anlamındaki kelimelerinden oluşan bir isim olabileceği düşünülmüştür. Özellikle Sâmî diller arasındaki geçişler esnasında kelimelerde meydana gelen değişmelere dikkat çeken Batılı araştırmacılar, İsrafil’in Eski Ahid’de bir melek grubunu ifade etmek üzere kullanılan serâfîm kelimesinden türetildiği kanaatindedir. Dinler tarihiyle ilgili etimolojik sözlüklerde Asurca’da sarâpu. Ârâmîce’de sref kelimeleriyle karşılandığı kaydedilen serâ-fîm lafzının İbrânîce’de “yok etmek, yakıp yıkmak, tasfiye etmek” gibi mânalar taşıyan bir kökle bağlantılı olan serâf kelimesinin çoğulu olduğu kaydedilir. Eski Ahid’de yer alan bazı bilgilerle İsrafil’in, Hz. Peygamber‘e nübüvvetinin ilk yıllarında Cebrâîl‘den önce refakat edip bir bakıma onu vahye muhatap olmaya hazır hale getirdiğini bildiren rivayet arasında benzerlik bulunduğu da ileri sürülmüştür.
Kıyametin kopmasından bahseden âyetler, evrende büyük bir kozmik değişime sebep olacak bu hadisenin sûra ilk üflenilmesiyle başlayacağını, ikinci üflenişle de herkesin diriltilip mahşere gitmeye hazır duruma getirileceğini ifade eder.[Neml 27/87; Zümer39/68] Bu tür beyanlarda yer alan “üfleme” görevini ifa edecek ve insanları hesap meydanına çağıracak olan meleğin [Kâf 50/41; Kamer 54/6-8] İsrafil olduğu hususunda İslâm âlimleri görüş birliği içindedir. Bundan dolayı Kur’ân-ı Kerîm’de “sûr” ve “nâkür”dan bahsedilen her âyette zımnen bunları üflemekle görevli olan İsrafil’den de söz edildiği söylenebilir.
Hadislerde adı açıkça zikredilen İsrafil kıyamet gününde yapacağı görev açısından tanımlanarak “melekü’s-sûr sâhibü’s-sür” ve “sâhibü’l-karn” diye nitelendirilmiştir. Bu rivayetlere göre İsrafil, Allah’ın “üfle!” emrini beklemektedir. Görevini yaparken sağında Cebrail, solunda da Mikâîl bulunacaktır. Bazı hadis şerhlerinde yer alan bilgilere göre İsrafil’in levh-i mahfuzla ilgili görevleri de bulunmaktadır. Hz. İbrahim‘i ziyaret edip bir çocuğunun olacağını müjdeleyen Lût peygambere insan suretinde görünüp kavminin cezalandırılacağını bildiren melek grubu içinde İsrafil’in de yer aldığı ayrıca onun arşı taşıyan meleklerden biri olduğu da kaydedilmektedir.
TDV İslâm Ansiklopedisi