Kahramanmaraş Mimari. Arkeolojik verilerle kısmen aydınlatılmaya çalışılan şehrin ilk dönemleri hakkında fazla bilgi yoktur. Hareketli geçen tarihî seyir içerisinde VII. yüzyıldan XIV. yüzyıla kadar bu çevrede kuvvetli bir mimari geleneğin kurulamadığı, mevcutların da sık sık el değiştirme, istilâ, talan ve yakıp yıkmalarla yok olduğu anlaşılmaktadır. Daha çok Dulkadırlı Beyliği ile Osmanlı döneminde yaptırıldığı bilinen eserlerin de çeşitli tarihlerde vuku bulan depremlerde yıkıldığı ve özelliklerini yitirdiği görülmektedir.
Çeşmeler. Kahramanmaraş’ta mahallelere serpiştirilmiş çeşmeler bulunmaktadır. 1902 yılında yaptırılan Küçük Çavuşlu (Restebâİye) Camii’nin yanındaki çeşme Maraş mutasarrıfı Galib Paşa’ya aittir. Öte yandan Kayabaşı’na çıkan cadde üzerindeki 1906 tarihli, Mehmed Ağazâde Salih Ağa tarafından yaptırılan Kanlıdere Çeşmesi, Şeyhâdil mahallesinde itfaiye müdürlüğünün karşısındaki 1915 tarihli Şeyhâdil Çeşmesi, 1920 tarihli Uzunoluk Çeşmesi şehrin önemli su tesislerindendir. Gazipaşa mahallesinde Kanunî Sultan Süleyman döneminde ya da Alâüddevle zamanında yaptırıldığı tahmin edilen bir su kemeri günümüzde hayli harap bir durumdadır. Üzerinde yer aldığı vadiye dikine ve geniş tek kemerle oturtulmuştur. Başlangıç ve bitiş noktalarının arası 125 metreyi bulan kemer, düzgün olmayan yonu taşı ve moloztaştan Horasan harcı kullamlarak yapılmıştır. Kemer, Pınarbaşı’ndan gelen suyu günümüzde mevcut olmayan Yürükselim mahallesindeki depoya aktarıyordu.
- Kahramanmaraş Türbeleri Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi
- Kahramanmaraş Hamamları, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi
- Kahramanmaraş Kapalı Çarşısı Tarihi, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi
- Kahramanmaraş Hanları, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi
- Kahramanmaraş Medreseleri Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi
- Kahramanmaraş Camileri, Mescidleri, Hakkında Bilgi
- Kahramanmaraş Kalesi Tarihi, Özellikleri, Hakkında Bilgi
- Kahramanmaraş Evleri, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi
TDV İslâm Ansiklopedisi