Kahramanmaraş'ın mimari dokusu, arkeolojik bulgularla kısmen aydınlatılmış olsa da, şehrin ilk dönemleri hakkında çok fazla bilgi bulunmamaktadır. Tarihin yoğun akışı içinde, VII. yüzyıldan XIV. yüzyıla kadar bu bölgede güçlü bir mimari geleneğin oluşmadığı, var olan yapıların ise sık sık el değiştirdiği, istila edildiği, yağmalandığı ve yok edildiği anlaşılmaktadır. Daha çok Dulkadırlı Beyliği ve Osmanlı döneminde inşa edildiği bilinen yapıların da çeşitli depremlerde yıkıldığı ve özgün özelliklerini kaybettiği gözlemlenmektedir.
Hanlar, yarı göçebe bir yaşam tarzını benimseyen Dulkadırlı Türkmenleri için şehirde önemli bir rol oynamıştır. Ulucami yakınında Alâüddevle tarafından inşa ettirilen ancak günümüze pek azı ulaşan hanlar bulunmaktadır. Kapalı çarşı içinde XVI. yüzyılın başlarında yapılan Taş Han, yanında bulunan bedesten ve kapalı çarşı ile birlikte, 15 x 15 metre ölçülerindeki kare avlusu etrafına dizilmiş odalardan oluşan iki katlı bir yapıdır. Kapalı çarşıdan beşik tonozlu bir koridordan geçilerek ulaşılan Taş Han, Osmanlılar'ın İstanbul, Tokat, Merzifon gibi yerlerde inşa ettikleri ticari merkezlerin karakteristik özelliklerini taşır. Ayrıca belediye çarşısı üzerinde ve Taş Han'a yakın bir konumda XIV. yüzyıldan kaldığı anlaşılan Hışır Hanı da günümüze ulaşan şehir hanlarından bir diğer örnektir.
Ayrıca Kahramanmaraş'ın mimari dokusunda
Kaleler ve Sur Duvarları: Kahramanmaraş, tarih boyunca stratejik bir konuma sahip olduğu için çeşitli kaleler ve sur duvarlarına ev sahipliği yapmıştır. Bu kalelerin ve surların bazıları günümüze kadar gelebilmiştir ve şehrin tarihî savunma stratejilerini yansıtmaktadır.
Osmanlı Dönemi Camileri: Osmanlı döneminde Kahramanmaraş'ta birçok önemli cami inşa edilmiştir. Bu camilerin mimari tarzları, dönemin Osmanlı mimarisinin özelliklerini yansıtmaktadır. Bu camiler arasında Ulu Cami, Hacı Mustafa Camii ve Çarşı Camii gibi önemli yapılar bulunmaktadır.
Konaklar ve Tarihi Evler: Kahramanmaraş, Osmanlı ve sonrasında dönemlerde zengin bir konak kültürüne ev sahipliği yapmıştır. Bu tarihi konaklar genellikle taş ve ahşap malzemelerin uyumlu bir şekilde kullanıldığı gösterişli yapılar olarak bilinir. Geleneksel Maraş evlerinin tipik özellikleri arasında avluları, cumbalı pencereleri ve işlemeli ahşap detayları bulunmaktadır.
Hamamlar ve Çeşmeler: Kahramanmaraş'ta Osmanlı döneminden kalan birçok tarihi hamam ve çeşme bulunmaktadır. Bu yapılar, şehrin sosyal hayatının önemli bir parçasını oluşturmuş ve mimari açıdan önemli eserlerdir.
Medrese ve Külliyeler: Kahramanmaraş'ta Osmanlı döneminde birçok medrese ve külliye yapılmıştır. Bu yapılar genellikle eğitim ve ibadet amacıyla kullanılmıştır ve şehrin tarihî ve kültürel dokusunu önemli ölçüde etkilemiştir.
- Kahramanmaraş Çeşmeleri Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi
- Kahramanmaraş Türbeleri Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi
- Kahramanmaraş Hamamları, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi
- Kahramanmaraş Kapalı Çarşısı Tarihi, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi
- Kahramanmaraş Medreseleri Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi
- Kahramanmaraş Camileri, Mescidleri, Hakkında Bilgi
- Kahramanmaraş Kalesi Tarihi, Özellikleri, Hakkında Bilgi
- Kahramanmaraş Evleri, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi