Kitâbü’l-Kebâ’ir. Zehebî’nin (ö. 748/1348) büyük günahlara dair eseri.
Tam adı Kitâbü’l-Kebâ’ir ve tebyînü’l-mehârim’dir. Zehebî’den söz eden kaynaklar Kitâbü’l-Keba’ir’in ona ait olduğunu kaydetmekle birlikte güvenilir yazma nüshalarına dayanmaksızın gerçekleştirilen baskılarda göze çarpan zayıf ve mevzu bazı hadislerin Zehebî gibi titiz bir âlimin eserinde bulunamayacağı kanaatini uyandırmış, fakat daha sonra yapılan sıhhatli baskılarda bu tür rivayetlerin bir kısmına yer vermemek ve bazı hadislerin rivayet zincirinde yer alan aksaklıklar gösterilmek suretiyle bu şüphe bertaraf edilmiştir.
Zehebî, risale hacmindeki eserinin mukaddimesinde büyük günahlardan sakınmayı konu edinen birkaç âyetle hadisi zikrederek bunlardan sakınabilmek için nelerden ibaret olduklarını bilmenin gereğini vurgulamış ve sayılarının yedi ile yetmiş arasında değiştiği yolundaki bazı rivayetleri kaydetmiştir. Eserde, Muhyiddin Müstû tarafından yapılan neşre göre yetmiş altı fiil ve davranış müstakil başlıklar altında ele alınmıştır. Konular genelde bir veya birkaç âyete, ardından hadis rivayetlerine dayanılarak büyük günah sınırlan içinde mütalaa edilmekte, zaman zaman kısa açıklamalar da yapılmaktadır. Kitabın sonunda, büyük çoğunluğu ahlâka dair olan otuz sekiz konudaki hadis “kebâirden olma ihtimali bulunan davranışlar” anlamındaki bir başlık altında toplanmıştır.
Eserde büyük günah diye üzerinde durulan konuların pek azı akaide dairdir. Hukuk ve daha çok ahlâk alanını ilgilendiren çeşitli davranışların kebâir statüsünde mütalaa edilmesi, muhafazakâr Selef telakkisini bile aşan katı ve sert bir anlayışı ortaya koymaktadır. Meselâ kebâir diye zikredilen hususlar içinde idrar sıçrantı-lanndan sakınmama ölüm münasebetiyle ağlayıp dövünme bazı nesne ve olayları uğursuzluk alâmeti olarak sayma gibi eylemler de vardır. Eserde çokça yer alan hadis rivayetleri içinde isnadı zayıf olanlar mevcuttur.
Kitâbü’l-Kebâ’ir’m Mısır, Dımaşkve Medine’deki kütüphanelerde çeşitli yazma nüshaları bulunmaktadır. Defalarca basılmış olan eser Muhammed Abdürrâzık Hamza (Kahire 1356), Abdurrahman Fâhûrî (Halep 1398), Mustafa Âşûr (Kahire 1986), Muhammed Ali Kutb (Beyrut 1407), Hasan Mahmûd Selmân (Zerkâ 1408) ve Muhammed Mahmûd Hamdan (Kahire 1992) tarafından yayımlanmıştır. Kitabın en ciddi neşrini Muhyiddin Müstû Şam’da bulunan iki yazmasıyla Medine’deki nüshasına dayanarak gerçekleştirmiş (Di mask- Beyrut 1404/1984), bu neşrin birçok baskısı yapılmıştır.
Eseri Abdullah b. Cârullah b. İbrahim Cârullah el-Beyânü’l-matîûb li-kebâ’i-ri’z-zünûb adıyla ihtisar etmiş (Mekke 1408), Üsâme Muhammed es-Seyyid kitap üzerinde İthâlü’l-ekâbir fî tehzîbi Kitâbi’l-Keba’ir adlı yeni bir düzenleme çalışması yapmıştır (Beyrut 1990). Kitâbü’l-Kebâ’ir’m Büyük Günahlar adıyla yayımlanmış olan iki ayrı tercümesi bulunmaktadır.
TDV İslâm Ansiklopedisi