Anadolu Selçuklu Devleti yıkıldıktan sonra Konya’ya hâkim olan Karamanoğulları zamanında şehirde önemli yapılar inşa edilmiştir. Bu devirde şehrin sarayı, iç ve dış kalelerinin kullanıldığı söylenebilir.
Camiler. Meram Külliyesi. Konya’nın mesire yeri Meram’da Hacı Has Bey oğlu Mehmed tarafından 1421 yılında cami, dârülhuffâz. hamam ve değirmenden meydana gelen bir külliye olarak yaptırılmıştır. Külliye, büyük bir ihtimalle Selçuklular zamanında inşa edilen Tavus Baba Zâviyesi’ni de içine almaktaydı. Bu yapılardan değirmen günümüze kadar gelmemiştir. Dursunoğlu Camii XV. yüzyılın başlarında inşa edilmiştir. Şerefeddin Camii ve Türbesi XIII. yüzyılda yapılmıştır. Cami 1444’te Karamanoğlu II. İbrahim Bey tarafından yenilenmiş ve yakınına bir medrese ile çifte hamam inşa edilmiştir; XVI. yüzyılın sonlarında bugünkü şeklini almış, türbe ve medrese ise yıkılmıştır. Bu dönemde Selçuklular zamanından kalan İplikçi Camii elden geçirilip yenilenmiştir. Kadı Mürsel (Hacı Hasan) Camii 1409’da bir imaretle birlikte yapılmıştır. İmareti sonradan yıkılmış ve Osmanlı devrindeki onarımla günümüze kadar gelmiştir. Kadı Mürsel’in Gazi Alemşah mahallesindeki mescidi de yenilenerek zamanımıza ulaşmıştır. Bu devir yapılarından Meram’daki Şeyh Vefa Mescidi, şehir merkezindeki Kazancı. Muîniye ve Molla Mehmed mescidleri gibi yapılardan hiçbir iz kalmamıştır.
Medreseler-Dârülhuffâzlar. Karamanoğlu medreselerinden hiçbiri günümüze kadar gelmemiştir. Alâeddin tepesinin doğu yanındaki Kazancı, Beyhekirn mahallesindeki Muîniye, Selimiye Camii batısındaki Molla Mehmed Çelebi medreselerinin varlığı kaynaklardan öğrenilmektedir. Bu devir yapıları arasında dârülhuf-fâzlar ayrı bir grup oluşturur. 1421 yılında Karamanoğlu II. Mehmed Bey zamanında yaptırılan Has Bey Dârülhuffâzı Önemli bir örnektir. Cephesi, mihrabı, taş ve çini süslemeleriyle dikkati çeker. Canbazzâde Nasuh Bey Dârülhuffâzı, üç bölümlü revakı ile tek kubbeli bir mescid gibi XV. yüzyılın ilk yansında inşa edilmiştir. Zamanımıza ulaşmayan dârülhuffâzlar ise şunlardır: Zerger Ahmed, Hacı Salman, Lâl Paşa, Pîr Hüseyin Bey. Hoca İbrahim. Hacı Hasan, Bağdat Hatun, Hoca Ömer. Türbeler. Karamanoğlu türbeleri mimari özellikleri bakımından Selçuklu türbelerinden ayrılır. Ulaş Baba, Şeyh Osman Rûmî, Fakih Paşa (Burhan Fakiri), Siyavuş Velî, Kaienderhâne, Şeyh Şücâüddin türbeleri önemli yapılardır. 1431’de Emîr Pîr Hüseyin tarafından yaptırılan Turgutoğulları’nın türbesi bu devir türbelerinin en büyüğüdür. Bazı Selçuklu türbeleri bu devirde onarılmış ve yenilenmiştir. Pîr Esad, Hoca Fakih, Hz. Mevlânâ türbeleri bunlara örnek teşkil eder.
Zaviyeler. Beyhekim Mescidi’nin batısındaki Şeyh Ebû İshak Kâzerûnî Zaviyesi 1418yılında Karamanoğlu II. Mehmed Bey tarafından yaptırılmış olup bir makam zaviyedir. Bu dönemde eski Selçuklu medresesine Ali Gav Baba defnedilerek burası bir zaviyeye dönüştürülmüştür.
Su Mimarisi. Karamanoğlu devri çeşmelerinden sadece Küçük Yûsuf Ağa’nin Hoca Fakih Zaviyesi bitişiğindeki çeşmesi günümüze gelebilmiştir. Karamanoğlu II. İbrahim Bey zamanında yaptırılan 1424 tarihli Meram’daki Has Bey Hamamı ile Şerafeddin Camii yanındaki Mahkeme (Yeni) hamamlarının her ikisi de çifte hamam olup benzer planda haçvari dört eyvanlı köşe hücreli tipte inşa edilmiştir. 1955 yılında yıktırılan Mevlânâ Dergâhı yakınındaki Türbe Hamamı da aynı planda yapılmış Beylikler dönemi yapısıydı.
Gömeç Hatun Türbesi yakınındaki Fenârî, Akcami yakınındaki Şad Bey, Tursunoğlu Camii yakınındaki Pîrî Bey, Alevî Sultan Türbe ve Mescidi yakınındaki Müstevfî Hamamı bu devre ait olmakla beraber yıkılmış yapılardır.
- Konya Mimari Eserleri -Osmanlı Dönemi- Hakkında Bilgi
- Konya Mimari Eserleri -Roma, Bizans, Selçuklu Dönemi- Hakkında Bilgi
TDV İslâm Ansiklopedisi