Maârif. 1891-1896 yılları arasında yayımlanmış haftalık fen ve edebiyat dergisi.
Türk matbaacılığında ve yayın hayatında önemli bir isim olan Kaspar’ın, ilk sayısını 26 Muharrem 13O9’da (l Eylül 1891) neşrettiği Maârif, II. Abdülhamid döneminin diğer dergileri gibi “siyasiyattan mâada her şeyden bahseden” bir dergidir. Perşembe günleri çıkan ve Ahmed Naci’nin imtiyaz sahibi göründüğü dergi genellikle on altı, Kaspar’ın ölümünden sonra sekiz sayfa olarak ve çift sütun üzerine çıkmış, otuz beş sayılık son dönemde yine on altı sayfa yayımlanmıştır. Son sayısı 10 Eylül 1896’da çıkan derginin yirmi altı sayı kabul edilen her cildinde sayfa numaralan teselsül ederek 204 + 35- 239 sayıda 3400 sayfaya yaklaşan bir koleksiyon oluşturmuştur.
II. Abdülhamid döneminin maarif politikası paralelinde Batı dünyasındaki keşifler, icatlar, sergiler; astronomi, tıp vb. teknik alanlardaki gelişmelerle ekonomi, eğitim, psikoloji, spor konularına da yer veren Maârifte, özellikle Kaspar’ın ölümünden sonra İbnürrıfat Sâmih (Sâmih Rıfat) ve İsmail Safâ’nın yönetiminde edebiyat meseleleri ağırlık kazanmıştır. Dergide şiir, mensur şiir, hikâye ve edebî mülâhazaları çıkan başlıca yazarlar şunlardır: Mehmed Celâl, İbnürrıfat Sâmih, İsmail Safa, Abdülhak Hâmid, Recâizâde Mah-mud Ekrem, Cenab Şahabeddin, Tevfik Fikret, Ahmed Vefa, Faik Esad, Mehmed Ali Ayni, Müstecâbîzâde İsmet, Midhat Bahârî, Muallim Naci, Muallim Feyzi, Muhyiddin Râif (Yengin). Ahmed Remzi (Akyürek). Receb Vahyi, Rıza Tevfik, Ahmed Râsim, Ali Kâmî (Akyüz), Nazıma, Ali Nusret, Âvanzâde Süleyman.
Fransız yazarlarından Guy de Maupassant, G. Ohnet, Emil Zola, Abbe Prevosf-dan tercüme hikâye ve romanların da yer aldığı dergide Mehmed Atâ Bey’in Paul et Virginie tercümesi Fransızca orijinal metniyle beraber verilmiştir. Yerii ve yabancı yazarların biyografileri, edebiyat üzerine teori ve tenkit yazıları yanında Maârif imzasıyla sekiz sayı süren “Ural ve Altay Lisanları” ve İsmail Safâ’nın “Mülâhazât-ı Edebiyye”leri de yayımlanmıştır. Dinî konular arasında ramazan ve bayram özel sayıları dışında mezhep imamlarının hayatı, fıkhî bahisler. Rıza Tevfik’in Ali Rıza Tevfik imzasıyla İbn Haldun üzerine yedi sayı, A. Şâkir ve Nüzhet imzalarıyla yirmi sekiz sayı süren Seyyid Şerif el-Cürcânî’den “Ta’rîfât-ı Seyyid” tercümesi bulunmaktadır.
Bütün koleksiyonda yerli ve yabancı şahsiyetlere, ilginç olaylara, hikâye ve roman illüstrasyonlarına, şehirlere ve meşhur yapılara, fennî konulara ait olmak üzere SOO’den fazla gravür ve çizim vardır. Maârifin, çoğu dergide yayımlanmış yazı ve tefrikalardan oluşan “Küçük Kitaplar” adlı bir yayın serisi de olmuştur. Derginin tam koleksiyonu Hakkı Tarık Us Kütüphanesi’nde bulunmaktadır.
TDV İslâm Ansiklopedisi