Mali’nin kuzeydoğusundaki İfora Edrârı’nda rastlanan ve milâttan önce 7000-3000 arasındaki çağlara ait olduğu sanılan kaya gravürleri burada ilk insan izleri olarak kabul edilmektedir. Eski Mısır ile Nijer vadisi arasında var olduğu sanılan ilişkilerin daha sonraki dönemlerde Fizan’ın yerlisi Garamantlar vasıtasıyla Fenikeliler ve Romalılar’la da devam ettirildiği bilinmektedir. Milâttan sonra ilk bin-yılda Moritanya ile Mali arasında hüküm süren ve Vagadu (Ouagadou) hanedanı da denilen Gâne Krallığı bölgedeki ilk imparatorluk sayılmaktadır. Ortaçağ İslâm coğrafyacıları ve tarihçileri başta olmak üzere Büyük Sahrâ’nm güneyindeki bölgeler hakkında bilgi veren müellifler bugünkü Mali’den bahsetmektedir. Bu eserlerde genelde Gâne (Gana), Sudan, lekrûr. Bilâdüttibr. Mâlî. Mâllî, Tinbüktü, Kavkav, Songay gibi sultanlıkların adı zikredilerek bölgede hâkimiyet kuran hanedanlar ve bunların İslâm dünyasının diğer bölgeleriyle ilişkileri hakkında bilgi verilir. İbnü’l-Fakîh, İstahrî, Ahmed b. Abdütmü’min eş-Şerîşî, Yâküt el-Hamevî, Zekeriyyâ b. Muhammed el-Kazvînî, İbn Saîd el-Mağribî ve Ebü’l-Fidâ’nın yanında Mali hakkında ilk defa ayrıntılı bilgileri İbn Fazlul-lah el-Ömerî, İbn Battûta, İdrîsî, Hasan el-Vezzân ve Kalkaşendî vermiştir. Mahmûd Kâ’t b. Mütevekkil’in Târîhu’l-feltâş’ı ile Abdurrahman b. Abdullah es-Sadî’nin Târîhu’s-Sûdân’ı Ortaçağ Mali tarihi hakkında günümüze ulaşan iki müstakil eserdir. Bunların yanında Sudan Devleti’nin batısından Atlas Okyanusu kıyılarına kadar uzanan ve kısaca Sahil veya Bilâ-düssûdan denilen geniş coğrafî alanın batısındaki tarihî Mali devletleri hakkında bilgi içeren modern dönem çalışmalarını da anmak gerekir. Bugünkü Mali’nin geniş topraklan üzerinde tarih boyunca birçok devlet kurulmuş olup başlıcaları şunlardır:
- Mali Tarihi -Bağımsızlık Dönemi- Hakkında Bilgi
- Mali Tarihi -Tekrur (Tukular) Devleti Dönemi, Hakkında Bilgi
- Mali Tarihi -Fransız İşgali ve Sömürgecilik Dönemi- Hakkında Bilgi
- Mali Tarihi -Gâne (Gana) İmparatorluğu Dönemi-
- Mali Tarihi -Mali İmparatorluğu (Sultanlığı) Dönemi, Hakkında Bilgi
- Mali Tarihi -Masina/Dina Devleti- Dönemi, Hakkında Bilgi
- Mali Tarihi -Tinbüktü Paşalığı- Dönemi, Hakkında Bilgi
- Mali Tarihi -Songay İmparatorluğu (Sultanlığı)- Dönemi
- Mali Fiziki, Coğrafya, Dili, Etnik, Dini Yapı, İklim Hakkında Bilgi
- Mali Başkenti, Nüfusu, Yüzölçümü, Hakkında Bilgi
TDV İslâm Ansiklopedisi