"Mezhebi tefsirler", İslam terminolojisinde, farklı İslam mezheplerinin doktrinlerine ve yorumlarına dayanarak yapılan tefsir çalışmalarını ifade eder. İslam dünyasında farklı mezhepler bulunmaktadır ve her birinin kendi tefsir geleneği vardır.
Her mezhebin tefsir geleneği, o mezhebin inanç ve uygulamalarına göre şekillenir. Örneğin, Sünni İslam'ın dört ana mezhebi (Hanefi, Şafiî, Maliki ve Hanbeli) kendi tefsir geleneğine sahiptir. Her mezhebin tefsir geleneği, o mezhebin kurucusunun, önde gelen alimlerinin veya takipçilerinin yorumlarına dayanır.
Mezhebi tefsirler, genellikle o mezhebin fıkıh görüşlerine uygun olarak Kur'an'ı yorumlar. Bu tefsirler, o mezhebin inançlarını, uygulamalarını ve hukuki görüşlerini yansıtır. Mezhebi tefsirler, o mezhebin takipçileri tarafından önemli kabul edilir ve o mezhebe bağlılık duyanlar tarafından tercih edilir.
Her ne kadar mezhebi tefsirler belirli bir mezhebin perspektifinden yapılsa da, genellikle herkes tarafından okunabilir ve incelenebilir. Ancak, mezhebi tefsirlerin belirli bir mezhebin öğretilerine ve yorumlarına dayandığını göz önünde bulundurmak önemlidir.
Mezhebi Tefsirler. Ehl-i sünnet dışında yer alan mezhep ve fırkalar içinde tefsir ilmine en fazla katkıda bulunan ekol Mu’tezile olmuştur. Bu mezhebin hareketi uzun soluklu olmamışsa da ilk dönemde yazılan dirayet tefsirleri içerisinde önemli bir yeri vardır. Ebû Bekir el-Esam ve Ebû Ali el-Cübbâî’nin tefsirleri, Ebû Müslim el-İsfahânî’nin Câmicu’t-te’-vîl’i, Kâdî Abdülcebbâr’ın Tenzîhü’l-Kur-ân ‘ani’l-metâ’in’i ile Müteşâbihü’l-Kur’an’ı ve Zemahşerî’nin el-Keşşâfı Mu’tezile ekolünün önemli tefsirleridir. Sonuncusunun Sünnî müfessirler üzerinde de geniş etkisi olmuş ve hakkında çalışmalar yapılmıştır. Şîa âlimleri de birçok Kur’an tefsiri hazırlamışlardır. İmâmiyye Şîasf ndan Muhammed el-Bâkır, Câbir el-Cu’fî, Zeyd b. Ali, Ca’fer es-Sâdık ve Ebü’l-Hasan el-Askeri’ye çeşitli tefsirler nisbet edilmişse de bugün mevcut olan en eski Şiî tefsirleri, Muhammed b. Hacer el-Becahtî’nin 311 de (923) tamamladığı Beyânü’s-sa’âde fî makami’l-‘ibâde’si ile Ali b. İbrahim b. Hâşim el-Kummî’nin eseridir. Bu konuda en yaygın olanı ise Tabersî’nin Mecmau’l-beyân’ıdır. Ebû Ca’fer et-Tûsî’nin Tefsîrü’t-Tibyân’ı, Feyz-i Kâşânî’nin Tefsîrü’ş-şâfî’si Muhammed Hüseyin Tabâtabâî’nin el-Mîzân fî tefsîri’l-Kur’ân’ı diğer önemli çalışmalar arasında sayılabilir. Şia’nın Zeydiyye koluna mensup âlimler çok sayıda tefsir kaleme almış olup bunların en meşhuru Şevkânî’nin rivayet ve dirayet metodunu birlikte kullandığı Fethu’l-kadîr. Haricî âlimlerinin de birçoğu günümüze ulaşmayan tefsirleri vardır. Muhammed b. Yûsuf Ettafeyyiş’in Himyânü’z özellikle İbâzıyye kolunun görüşlerini ortaya koyması bakımından dikkate değer bir çalışmadır.
- Ahkam Tefsiri Nedir, Özellikleri, Ünlü Örnekleri, Hakkında Bilgi
- Mezhebi Tefsirler Nedir, Ünlü Örnekleri, Hakkında Bilgi
- İşari / Tasavvufi Tefsir Nedir, Özellikleri, Ünlü Örnekleri, Hakkında Bilgi
- Lugavi Tefsir Nedir, Özellikleri, Örnekleri, Hakkında Bilgi
- Dirayet Tefsiri Nedir, Özellikleri, Ünlü Örnekleri, Hakkında Bilgi
- Rivayet Tefsiri Nedir, Ne Demek, Ünlü Örnekleri, Hakkında Bilgi