İslâm minyatür sanatının en önemli örneklerinden birçoğu Timurlu dönemine aittir. Bu devirden günümüze ulaşan minyatürlü yazmaların daha çok Timur’un oğlu Şâhruh ile torunlarının hâmiliğinde hazırlanmış olduğu görülür. Özellikle Şâhruh’un oğullan Semerkant Valisi Uluğ Bey, Şîraz Valisi İskender Sultan ve babasının yanında Herat’ta bulunan Gıyâseddin Baysungur minyatür yapımını desteklemişlerdir. Tarih kitaplarını çok seven Şâhruh mevcut Câmiu’t-tevârîh nüshalarını toplatarak çoğalttırmış ve devrin ünlü tarihçisi Hâfız-ı Ebrû’ya bu eserin devamı niteliğinde kendi dönemini de yazdırmıştır. Diğer Camiu’t-tevârih nüshaları, Hâfız-ı Ebrû’nun Külliyyât-ı Târîh’i ve Uygurca yazılmış bir Mi’racnâme, Şâhruh devrinde Herat’ta hazırlanmış eserlerdir. İskender Sultan’ın Şîraz valiliği döneminden kalan iki antoloji ise Celâyirî üslûbunu sürdüren minyatürler içerir.
Babası Şâhruh gibi bir sanat koruyucusu olan ve Herat’ta kurduğu sanat akademisine zamanının en usta sanatçılarını toplayan Baysungur aynı zamanda şair ve hattattı. Onun için hazırlanmış resimli yazmalar arasında bir antoloji Sa’dî-i Şîrâzî’nin Gülistân’i, Hâcû-yi Kirmânî’nin Hümâ ve Hümâyûn’u, Firdevsi’nin Şâhnâme’si, iki Kelîle ve Dimne nüshası, Nizâmî-i Arûzrnin Çehâr Ma£dJe’si ve Nizâmî-i Gencevi’nin Heft Peyker’i en önde gelenlerdir. Baysungur’un ölümünden sonra faaliyeti yavaşlayan Herat Nakkaşhânesi’nde 1433-1447 yıllan arasında hazırlanmış iki önemli eser. kardeşi Muhammed Cukî’ye ithaf edilen Nizâmî’nin ttamse’sidir. Şîraz okulunun önceki yıllara göre kalitesi düşük, daha sade ve özensiz minyatürlerin yapıldığı İbrahim Sultan ve Abdullah Sultan dönemlerine ait önemli eserler arasında bir Kelîle ve Dimne, bir İbrahim Sultan Şehname si ve Nizâmî’-nin üç Hamse’si bulunmaktadır. Şîraz’da İskender Sultan’ı izleyen bu dönemde yapılan minyatürler, Karakoyunlu ve Akkoyunlu resim üslûbunu hazırlamaları bakımından önem taşır. Hüseyin Baykara devrinde Herat önemli bir sanat merkezi haline gelmiştir. Edebiyatta Farsça yerine Çağatay Türkçesi’nin kullanıldığı bu devirde Hüseyin Baykara veziri Ali Şîr Nevâî ile birlikte şairleri, hattatları ve minyatür ustalarını desteklemiştir. Resmini imzalayan az sayıdaki sanatçıdan biri olan Bihzâd bu dönemde yetişmiş ve minyatürlerinde insan vücudunun çeşitli faaliyet anlarında ortaya koyduğu hareketleri gerçekçi bir resim diliyle yansıtmıştır. Onun başlattığı bu yeni akımı Safevî döneminde öğrencileri ve diğer sanatçılar geliştirmiştir.
- Minyatür Sanatı, Osmanlı Minyatürleri, Osmanlılarda Minyatür
- Minyatür Sanatı, Özbek, Müslüman-Hint Minyatürleri
- Minyatür Sanatı, Selçuklu Minyatürleri, Selçuklularda Minyatür
- Minyatür Sanatı, Safevi Minyatürleri, Safevilerde Minyatür
- Minyatür Karakoyunlu, Akkoyunlu Türkmen Minyatürleri
- Minyatür Sanatı, İlhanlı ve Sonrası Minyatürleri, İlhanlılarda Minyatür
- Minyatür Nedir, İslam Minyatür Sanatı
TDV İslâm Ansiklopedisi