Abâdile. İlimleriyle ve özellikle verdikleri fetvalarla meşhur olan Abdullah adlı dört sahâbî hakkında kullanılır. Abâdile. “abd” mânasına gelen abdel kelimesinin değil. Abdullah kelimesinin çoğuludur. İbn Fethûn’a ait el-İstîcâb zeylindeki listeye göre, Hz. Peygamber’in ashabı arasında Abdullah isimli 300 kadar sahâbî bulunmaktaydı. Fakat bunların içinde geniş fıkıh kültürü ve fetvalarıyla şöhret bulan dört sahâbî Abâdile unvanıyla tanınmıştır. Abâdile’nin kimler olduğu Ahmed b. Hanbel’e sorulmuş, o da Abdullah b. Abbas, Abdullah b. Ömer, Abdullah b. Zübeyr ve Abdullah b. Amr b. Âs’ın isimlerini saymış. Abdullah b. Mes’ûd’un Abâdile’den olmadığını belirtmiştir. Beyhaki de fıkıh ilminde önemli bir yeri bulunan Abdullah b. Mesudun Abâdile’den sayılmayışını. onun çok erken tarihlerde vefat etmesi (32/652), Abâdile’den sayılan diğer Abduİlahlar’in ise daha uzun yaşayarak İlimlerinden büyük ölçüde faydalanılmasıyla izah etmiştir. Zaten Abâdile terimi Abdullah b. Mes’ûd’un vefatından sonra ortaya çıkmıştır. Her ne kadar Zemahşerî ile Râfiî, Abdullah b. Mes’ûd’u Abâdile’den saymışlarsa da usul âlimleri bunu doğru bulmamıştır. Cevheri Abdullah b. Zübeyr’i Abâdile’den saymayarak onların İbn Abbas, İbn Ömer ve Abdullah b. Amr’dan ibaret olduğunu söylemiştir. Merğinânî de el-Hidâye adlı eserinde haç aylarının tesbiti konusundaki bir rivayetten söz ederken, “Bu, üç Abâdile (el-Abâdiletü’s-selâse) ile Abdullah b. Zübeyr’den rivayet edilmiştir” der. Şârih İbnü’l-Hümâm, Fethu’I-Kadîfde bu cümleyi açıklarken Hanefiler’e göre Abâdile’nin Abdullah b. Mes’ûd, Abdullah b. Ömer ve Abdullah b. Abbas’tan ibaret olduğunu, başkalarının ıstılahına göre de yukarıda Ahmed b. Hanbel’den naklen adları verilen dört kişiye Abâdile dendiğini söylemektedir.
Hepsi de Kureyş kabilesine mensup olan ve yetmiş yıldan fazla yaşayan Abâdile’nin en son vefat edeni, 73 (692-93) yılında seksen beş veya seksen yedi yaşında ölen Abdullah b. Ömer’dir. Abâdile’nin çeşitli görüş, düşünce ve fetvaları özellikle tefsir, hadis ve fıkıh kitaplarında yer almıştır. İttifak ettikleri görüşe “Kavlü’l-Abâdil”, amelî ittifaklarına da “Filül-Abâdile” veya “Mezhebü’l-Abâdile” adı verilmiştir.
Bibliyografya
1- Cevheri. Şihâh, “Abd” md.
2- Hatîb, el-Esmâ’ü’l-miibrıeme, Kahire 1405/1984.
3- İbnü’s-Salâh, ‘Ulûmü’l-hadîs (nşr. Nûreddin Itr), Medine 1972.
4- Irâki, Fethu’l-Muğiş (nşr. Mahmûd Rabî). Kahire 1355/1937.
5- İbnü’l-Hümâm. Fethu’l-Kadîr, Kahire 1389/1970.
6- Süyûtî. Tedrîbur-râvî (nşr Abdülvehhâb Abdüllatîf), Kahire 1385/ 1966.
7- Tehânevî. Keşşaf, II, 948.
8- Ahmed Muhammed Şâkir. el-Bâ’isü’t-haşîs, Kahire 1370/1951.
9- Tecrid Telemesi, I, 27-28;
10- M. Tayyib Okiç, Bazı Hadis Meseleleri Üzerinde Tetkikler, İstanbul 1959. [27]
TDV İslâm Ansiklopedisi