TAULER, Johannes (1300-1361)
Alman, tannbilimci. İnsan tininde gerçekliği kavrayan, bağımsız bir sezgi yetisi bulunduğunu ileri sürmüştür.
Strasbourg’ta doğdu, 15 Haziran i 361 ’de aynı kentte öldü. Dominiken tarikatına bağlı Saint Jacque Koleji’nde öğrenim gördükten sonra Paris’ten ayrılıp Strasbourg’a döndü. Eckhardt’m öğrencisi oldu. Bir süre kilisede, halka vaazlar vererek tini Tanrı’yla birleştirmenin yollarını açıklamaya çalıştı. 133 8’de, yasaklara aldırmayarak, tarikatının düşüncelerini yaymak için Dominikenler arasına katıldı, 1340’ta “Tanrı Dostları” adlı bir dernek kurdu.
Tauler’m geliştirmek istediği öğretiye göre gerçeklikleri kavramak için tinde salt sezgiye dayanan özel bir yeti vardır. Tinin derinliğinde tanrısal özle özdeş olan bu yeti, insanla Tanrı’yı birbirine yaklaştırır. Bu tinsel yeti açıklanamaz, adlandırılamaz, bu onun tanrısal özelliğinden dolayıdır. İnsan, içekapa-nırsa Tanrı’yı görme olanağına kavuşur. Bunu başarmak için yetkinleşmek, Hıristiyanlık’ın önerdiği bütün erdemleri kazanmak gerekir. Tanrı her türlü tanımın üstündedir, bütün varlıklar onun ışımasından olmuştur. Var olmak tanrısal özden fışkırmak, görünüş alanına çıkmaktır, yoktan yaratılmak değildir. Ancak bu olay içlerinde insanın da bulunduğu, bütün varlıkların Tanrı’yla özdeş olduğu anlamına gelmez. Çünkü Tanrı salt ışındır, öteki varlıklar ise ışının yansımasıdır, Tanrı’ya usla inanılır, insanın Tanrı’yı tanıması doğrudan doğruya değil dolaylıdır.
Tauler, gerçekliği kavramada sevginin (aşk) büyük etkisi olduğu kanısındadır. Ona göre sevgi insanı yüceltmekle kalmaz, ondaki seziş gücünü de geliştirir. İnsan, sevgi ile, derin bir duyarlık kazanır, kendinden geçer, bu kendinden geçiş içinde bütün varlığın Tanrı’da Bir olduğunu kavrar. Kişi bu durumda bütün geçici varlıklardan uzaklaşmış, her türlü duyusal eğilimden arınmış, ölümsüzlüğün bilincine varmıştır. Bu onun için bir “Yeniden doğuş”tur.
• YAPITLAR (başlıca): Die Predigte, (ö.s.), 1498, (“Vaız-lar”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi