TILLICH, Paul (1886-1965)
Alman asıllı ABD’li tanrıbilimci. Dine dayalı bir sosyalizmin savunucusudur.
20 Ağustos 1886’da Prusya’nın Starzeddel kentinde doğdu, Chicago’da öldü. Ortaöğrenimini doğduğu kentte, yükseköğrenimini tanrıbilim okuduğu Halle Üniversitesi’nde bitirdi. 1912’de Protestan papazı olarak göreve başladı. I.Dünya Savaşı’nda ordu rahibi oldu. 1919-1924 arasında profesör olarak Berlin Üniversitesinde, sonra Marburg, Dresden ve Frankfurt üniversitelerinde felsefe okuttu, 1933’te Almanya’dan ayrılarak ABD’ye yerleşti. 1940’ta ABD yurttaşı oldu. New-York, Harvard ve Chicago üniversitelerinde tanrıbilim okuttu.
Tillich, Alman İdealizmi’nin öncülerinden Fichte ve Schelling’in izleyicisi olmuş, dinle sosyalizmi uzlaştırmayı amaçlayan bir öğretiyi benimsemiştir. Ona göre bütün düşünce ve davranışların kaynağı inançlardır. Bilgi tanrısal varlığın kavranmasıdır, yalnız özne-nesne arasında kurulu bir bağlantı değildir. Çünkü özne kendi kendinin bilgisini edinebilir. Duyularla sağlanan izlenimler anlık ve us ilkelerine göre düzenlenerek bilgi niteliği kazanır. Evreni yöneten evrensel yasalar tanrısaldır. Toplumu oluşturan bireylerin her alanda eşit olmaları gerekir. Üretim-tüketim ilişkileri eşitlik ilkelerine göre düzenlenmelidir. Toplumsal sınıflaşmalar yapaydır, sömürü temeline dayanır ve dinin özüne aykırıdır. Ahlakın kaynağı dindir.
• YAPITLAR (başlıca): Mystik und Schuldbheuıusstsein in Schelling Philosophie, 1912, (“Schelling Felsefesinde Gizemcilik ve Suç Bilinci”); Ideen zu einer Theologie der Kultur, 1924, (“Bir Kültür Tanrıbilimi Üstüne Düşünceler”); Die sozialistische Entscheidung, 1933, (“Sosyalist Karar”); Zıvei Wege der Religionsphilosophie, 1940, (“Din Felsefesinin İki Yolu”); Systematic Theology, 1951, (“Sistematik Tanrıbilim”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi