ÖZYALÇINER, Adnan (1934)
Türk öykü yazarı. Kent insanının toplumsal yaşamdaki konumunun açmazlarını kendine özgü bir anlatım tekniğiyle yansıtmıştır.
1 Ocak 1934’te İstanbul’da doğdu. 1953’te kendisini evlat edinen halasının soyadı Çelik’i aldı. 1955’te liseyi bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne devam etti. Geçim zorlukları nedeniyle öğrenimini yarıda bıraktı. Dergi ve kitap dağıtıcılığı, Varlık Yaymevi’nde düzeltmenlik gibi işlerde çalıştı. Düzeltmenliğe 1959-1981 arasında Cumhuriyet gazetesinde devam etti. 1974’te Türkiye Yazarlar Sendikası’nın kuruluşuna katıldı, burada uzun yıllar sekreterlik yaptı. 1980-1984 arasında Yazko Edebiyat, 1984’ten başlayarak da Yazko Çeviri dergilerinin yazı işleri müdürlüğünde bulundu. Daha sonra Hürriyet gazetesine geçti.
İlk öyküsü, 1953’te çıkarılmasına katıldığı Demet dergisinde yayımlandı. Yayınlamayı sürdürdüğü öyküleriyle dikkati çekti. 1950’lerin ikinci yarısında gençlerin çıkardığı A Dergisi’nin,1972 sonrasında ise anık ünlenmiş olan aynı sanatçıların yeniden çıkardıkları Yeni A dergisinin yöneticileri arasında yer aldı. Sur adlı kitabıyla 1964’te Sait Faik Hikâye Armağanı’ nı, Yağma ile 1972’de Türk Dil Kurumu Öykü Ödülü’nü kazandı. Gözleri Bağlı Adam ile de 1978’de Sait Faik Hikâye Armağanı’nı Selçuk Baran’la paylaştı.
İlk öykülerinde İstanbul’un kenar mahallelerindeki yoksul kesim insanlarının yaşantılarını konu edinerek onların toplum içindeki yabancılaşmalarını yansıtmıştır. Düş ve alegori, bu dönem öykülerinin başlıca öğeleriydi. Kişilerin trajik yanlarını ruhsal çözümleme ve betimlemelerle ayrıntılı biçimde işlemiştir. Geleneksel öykü anlatı tekniğinin dışında, kendine özgü bir öykü evreni kurmuştur. Giderek öykücülüğünü toplumsal gerçekçi bir çizgiye ulaştırmış, bireyselden toplumsala yönelmiştir. Halktan kişilerin yaşamlarından kesitleri, karşıtlarıyla birlikte sunmuştur. Toplumsal yaşamdaki çelişkileri,sınıf ayrımının özüne yönelik bir eleştiriyle ele almıştır. Kötüye kullanılan uygarlık olanaklarının insanın yaşantısını etkileyişini, kişiliğini değiştirişini ortaya koymuştur.
Eserleri
Öykü
Yazarın ilk dört öykü kitabından gençleri düşünerek hazırladığı bir derleme 1991 yılında Taş başlığıyla Gendaş Yayınları tarafından yayımlanmıştır. Yazarın Panayır’dan Sağanak’a kadar olan kitaplarından kendi seçtiği öykülerden oluşan bir seçki 2003 yılında Dünya Yayınları tarafından yayımlanmıştır.
- Panayır (1960)
- Sur (1963)
- Yağma (1971)
- Gözleri Bağlı Adam (1977)
- Cambazlar Savaşı Yitirdi (1991)
- Alaycı Öyküler (1991)
- Sağanak (1993) (İlk baskısı 1972 senesinde Yıkım Günleri başlığıyla yapılmıştır. Yeni baskısında kitaba iki öykü daha eklenmiştir.)
- Yazdan Kalma Bir Gün (1999)
- Ayak İzleri (2000) (Röportaj Öyküler)
- Aradakiler (2001)
- İç (2008) (Aslı Solakoğlu ile birlikte)
Çocuk kitapları
- Kırmızı Çini Kase (1976)
- Garip Nasıl Okuyacak (1977)
- Ölümsüzleşen Bahçe (1980)
- Sabırtaşı Çatladı (1980)
- Anıtların Öyküleri (1981)
- Devlet Kuşu (1988)
- Anadolu’dan Öyküler (Sennur Sezer ile 1995)
- Keloğlan ile Köse (Sennur Sezer ile 1989)
- Tarihten Öyküler (2003)
- Masal Evi (Sennur Sezer ile 2005)
- Keloğlan Bir Gün (2008)
- Masal Okuyorum (Derleme, Sennur Sezer ile 2012)
Roman
- IV. Murad ve Mirgün Bahçeleri (1997) (sonraki baskılarında adı Güç ve Güzellik olarak değiştirilmiştir)
İnceleme
- Tarihin Işıldağı (1989)
- İstanbul’un Taşı Toprağı Altın, İstanbul Yaşamı ve Folkloru (Sennur Sezer’le birlikte, 1995)
- Üç Dinin Başkenti İstanbul (2003)
- Edebiyatın Ağır İşçisi Cevdet Kudret (Der., 2007)
- Edebiyatın Kırk Ayaklı Karıncası: Asım Bezirci (Haz., 2009)
- Gidelim Kağıthaneye (Sennur Sezer’le birlikte, 2010)
- Benim Taşlıtarlam, İstanbulum 2 (Adnan Özer’le birlikte, 2010)
- Karagümrüklü Yıllar, İstanbulum 3 (2010)
- Öyküleriyle İstanbul Anıtları (Sennur Sezer’le birlikte, 2010)
Halk Hikâyesi
- Âşık Garip ile Şahsenem (2007)
Derleme
- Emek Öyküleri (Sennur Sezer’le birlikte, 1999)
- Halk Şiirinden Seçmeler (Sennur Sezer’le birlikte, 2007)
Aldığı Ödüller
- 1964 Sait Faik Hikâye Armağanı (Sur)
- 1972 Türk Dil Kurumu Hikâye Ödülü (Yağma)
- 1978 Sait Faik Hikâye Armağanı (Gözleri Bağlı Adam)
- 1990 Sıtkı Dost Çocuk Edebiyatı Ödülü (Keloğllan ile Köse)
- 1991 Haldun Taner Öykü Ödülü (Cambazlar Savaşı Yitirdi)
- 1980 Çağdaş Gazeteciler Yılın Gazetecisi
- 1993 Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Ödülleri
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi
vikipedi