ORCAGNA, Andrea (14. yy)
İtalyan, ressam, heykelci ve mimar. 14. yy Floransa resminin gelişiminde etkili olmuştur.
Andrea di Cione Orcagna’nın doğum, ölüm tarihleri ve yaşamı üstüne kesin bilgi yoktur. Ancak, 1344-1368 arasında Floransa’da etkin olduğu bilinmektedir. Bir kuyumcunun oğlu, ressam Nardo di Cione (? – 1365), ressam Jacopo di Cione (? – 1398) ve yine ressam Matteo di Cione’nin (? – 1390) ağabey-siydi. 1344’te ressamlar, 1352’de de taşçılar loncasına girdi. 1354’ten 1357’ye değin Floransa’daki Santa Maria Novella Kilisesi’ndeki Strozzi Şapeli’nin mihrap resmini çizdi. O günlerde çıkmış olan bir veba salgınının ardından, Or San Michele Kilisesi için, kendisine adak olarak ısmarlanan büyük bir kutsal eşya sandığı yaptı. 1359’da gene Or San Michele’nin mihrabını tasarladı ve aralarında kardeşi Matteo’nun da bulunduğu kendi atölyesindeki sanatçılarla birlikte bu mihraptaki mermer yazıtları, peygamber ve melek heykellerini, duvarlardaki Meryem’in yaşamına ilişkin sahneleri ve Meryem’in Uykuya Dalışı ve Göğe Yükselişi adlı kabartma panoyu gerçekleştirdi. Aynı yıl, kardeşi Matteo’yla birlikte Orvieto’ya giderek Orvieto Katedrali’nin ön yüzündeki mozaik süslemeleri onardı. 1362’de Floransa’ya döndüğü sanılıyor. Yapımı süren Floransa Katedrali’nde, 1356’da üstlendiği danışmanlık görevini 1366’ya değin yürüttü. 1360’ların sonlarında Aziz Matta mihrap resmini yaptığı sırada hastalanarak öldü. Yarım kalan çalışmasını kardeşi Jacopo tamamladı.
Orcagna’nın mimarlık alanındaki tek önemli çalışması olan Or San Michele Kilisesi mihrabı, bir bütün olarak ele alındığında Yüksek Gotik üslubun özelliklerini taşır. Resim ve kabartmalarıysa 13.yy Bizans sanatı etkisindedir. Bunlar, gerek üslup ve teknik, gerek konularıyla, başta I.Ghiberti olmak üzere birçok 14. ve 15. yy İtalyan sanatçısını etkilemiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Strozzi Şapeli mihrap resmi, 1354-1357, Santa Maria Novella Kilisesi, Floransa; Or San Michele Katedrali mihrabı, heykelleri ve kabartmaları, 1359, Floransa; Aziz Matla mihrap resmi, ykş.1368.
• KAYNAKLAR: K.Steinweg, Andrea Orcagna: Quellen-geschictliche _und stilkritische Untersuchung, 1929.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi