ÖZTELLİ, Cahit (1910-1978)
Türk, araştırmacı. Folklor çalışmalarının bilimsel nitelik kazanmasına katkıda bulunmuştur.
Hüseyin Cahit Öztelli Erzincan’da doğdu, 24 Şubat 1978’de Ankara’da öldü. 1939’da Ankara Üniversitesi Dil veTarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi. Denizli, Samsun, Mersin, Konya ve Ankara’da lise ve öğretmen okullarında edebiyat öğretmenliği yaptı. 1966’da bugün Milli Folklor Araştırmaları Dairesi adını almış olan, Milli Folklor Enstitüsü’nün kurulmasına ön ayak oldu ve müdürlüğüne getirildi. 1970’te buradan ayrıldı ve iki yıl Çankaya Lisesi’nde çalıştıktan sonra emekliye ayrıldı. Daha sonra, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ nde halk edebiyatı dersleri verdi.
Öztelli, Türk folklor araştırmalarını sistemleştirme yolunda uğraş veren ilk folklorculardandır. Özellikle saz şiiri konusuna eğilmekle birlikte, başka alanlarda da araştırma yapmıştır. Halk türkülerini ve destanları incelemekle, halkın yaşadıklarının, başkaldırısının, çilesinin de anlaşılabileceğini düşünmüştür. Sözlü kaynaklarla yetinmemek, gerçekleri ilk kaynaklarından araştırmak ve bunları destan ve şiirlerin yazıldığı cönkler, yazmalar ve başka yazılı kaynaklarla desteklemek onun başlıca ilkelerinden olmuştur. Derlediği kaynaklan sınıflandırmaya, kaynakçalar hazırlamaya çalışmıştır. Halk şairleri, destanlar, efsaneler, inançlar, otantik çalgılarla ilgili sayısız araştırması vardır. Yunus Emre’nin dışında Yunus adlı başka halk şairlerini onaya çıkarmıştır. Arkeolojiyle de ilgilenmiş, Zile’de Maşat harebelerini bulmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Zileli Şairler, 1944; Karacaoğlan, Hayatı, Sanatı, Şiirleri, 1952; Halk Türküleri, 1953; Dertli, Seyranı, Hayatı, Sanatı, Şiirleri, 1953; Köroğlu ve Dadaloğlu, Hayatı, Sanatı, Şiirleri, 1954; Halk Şiiri 14-17. Yüzyıllar, 1955; Halk Şiiri 18. Yüzyıl, 1955; Nasred-din Hoca, 1964; Kul Nesimi, 1969; Karacaoğlan, Bütün Şiirleri, 1970; Pir Sultan Abdal, Bütün Şiirleri, 1971; Yunus Emre, Bütün Şiirleri, 1971; Yunus Emre Yeni Bibiler-Belgeler, 1971; Evlerinin Önü, Bütün Halk Türküleri, 1972; Bektaşi Gülleri: Alevi, Bektaşi Şiirleri Antolojisi, 1973; Üç Kahraman Şair: Köroğlu, Dadaloğlu, Kuloğlu, 1974; Uyan Padişahım, 1976; Şehzade Bayezit’in Bahası Kanuniye İran’dan Gönderdiği Son Mektup, 1976; Sahte Şöhret Bir Ozan: Erzurumlu Emrah, 1976; Belgelerle Yunus Emre, 1977; Pir Sultan’ın Dostlan, (ö.s.);1984.
• KAYNAKLAR: N.Tan ve İ.Ünver, Ölümünün 1. Yıldönümünde Cahit Öztelli Kaynakçası, 1979; Türk Folklor Araştırmaları, Cahit Öztelli Özel Sayısı, XVIII (355), 1979.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi