PAVESE, Cesare (1908-1950)
İtalyan, yazar. Döneminin en önemli yazarlarından olmasının yanı sıra çağdaş Amerikan edebiyatından yaptığı çevirilerle de adını duyurmuştur.
9 Eylül 1908’de Torino yakınlarında Santa Stefano Belbo’da doğdu, 27 Ağustos 1950’de Torino’da öldü. Torino Üniversitesi’nde edebiyat öğrenimi gördü. 1930’da mezun olduktan sonra dil ve edebiyat öğretmenliği yaptı. Bir yandan da şiir yazıyordu. Ancak faşist yönetimin edebiyatı denetim altında tutması nedeniyle özgür bir çalışma ortamı göremediğinden bir süre çeviriye yöneldi. Dickens, Joyce, Melville, Faulkner, Hemingway, Steinbeck gibi çoğu ABD’li birçok yazarın yapıtlarını İtalyanca’ya çevirerek bu yazarların İtalya’da tanınmasını sağladı. Amerikan edebiyatı üzerine dergilerde yayımlanan eleştiri yazıları ise ölümünden sonra La letteratura america-na e altri saggi (“Amerikan Edebiyatı ve Başka Denemeler”) adlı yapıtta toplandı.
Kurucuları arasında yer aldığı Einaudi Yayınevi ile La Cultura dergisinin yayın yönetmenliğini üstlenen Pavese, faşizme karşı çıkan yayınlar nedeniyle 1935’te tutuklanarak Güney İtalya’ya sürgüne gönderildi. 1938’de yazdığı ve Prima ebe il gallo canti (“Horoz Ötmeden”) adlı kitabında yer alan “II carcere” (“Tutukevi”) ile 1947’de yayımlanan 11 compagno (Yoldaş), sürgündeki yaşantısının ürünü romanlardı. Pavese bu iki romanıyla, daha sonra yazdığı Casa in collina (“Tepedeki Ev”) ve La luna e i falo’da (Ay ve Şenlik Ateşleri), yaşadığı dönemin tarihsel bir dökümünü yaparak, İtalya’da faşizme karşı direnişin değişik evrelerini aktardı. 1936’da sürgün cezası sona erdi ve Einaudi Yayınevi’ndeki görevine döndü. Sağlığının bozuk oluşu II.Dünya Savaşı’na katılmasını engelledi. Savaşın son iki yılını Piemont bölgesinde, kızkardeşinin yanında geçirdi. 1945’te yeniden Torino’ya geldi. 1950’de La bella estate (Çıplak Modeller) adlı kitapta yer alan romanı “Tra donne sole” (“Yalnız Kadınlar Arasında”) ile Strega Ödülü’nü kazandı. Bu roman Antonioni’nin 1955’te çevirdiği Le Amiche (Kadın Dostlar) filmine de konu oldu. Pavese yıllardır etkisinden kurtulamadığı ölüm saptantısına yenik düşerek ününün doruğunda iken yaşamına kendi eliyle son verdi.
Pavese yazarlık uğraşına şiirle başladı. 1936’da Lavorare stance (“Çalışmak Yorar”) adlı kitapta topladığı bu şiirlerde öznel olmayan, lirizmden uzak ve düzyazı özellikleri taşıyan bir tür öykü-şiir yaratmayı amaçlamış, günlük konuşma dilini kullanarak, çağdaş yaşamın insanı içine düşürdüğü derin yalnızlığın boyutlarını anlatmıştı. 1941’de yayımlanan ilk romanı Paesi tuoi’de (“Senin Toprağın”) ise, başka birçok yapıtında olduğu gibi, çocukken yaz aylarını geçirdiği köy evinin anılarına, kırlara, dağlara dönüyor, köy yaşamının, idealizme varmadan, kent yaşamıyla arasındaki farklılıkları işliyordu. Yaşamı boyunca zihinsel ve ruhsal yalnızlık duygusundan kurtulamayan Pavese, çevresine uyum sağlayamayan, sürekli kimliğini arayan kişiler çizdi. Mitlerden yararlanıp, sık sık da simgeler kullanarak bireyin yaşantısında geçmişinin etkisini araştırdı. 1952’de yayımlanan ve yazarlık sanatıyla ilgili görüşlerini içeren güncesi, içedönük kişilik yapısını, acı çeken ruhunu açıkça yansıtıyordu. Ölümünden sonra adına bir edebiyat ödülü oluşturulan Pavese’nin önemli yapıtlarından birçoğu da gene ölümünden sonra yayımlanmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Şiir: Lavorare stanca, 1936, (“Çalışmak Yorar”); Verra la morte e avra i tuoi occhi, (ö.s.), 1951, (“Ölüm Gelecek, Gözleri Gözlerin Olacak”). Roman: Paesi tuoi, 1941, (“Senin Toprağın”); II compagno, 1947, (Yoldaş, 1969); Casa in coUina, 1948, (“Tepedeki Ev”); Prima ebe il gallo canti, 1949, (“Horoz Ötmeden”); La bella estate, 1949, (Çıplak Modeller); La luna e ifalö, 1950, (Ay ve Şenlik Ateşleri, 1984). Çeşitli: La letteratura americana e altri saggi, (ö.s.), eleştiri, 1951, (“Amerikan Edebiyatı ve Başka Denemeler”); II mestiere de viviere, diario 1935- 1950, (ö.s.), günlük, 1952, (Yaşama Uğraşı, 1973); Notte difesta, (ö.s.), öykü, 1953, (“Şenlik Gecesi”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi