ZELLER, Eduard (1814-1908)
Alman felsefe tarihçisi. Eski Yunan felsefesi konusundaki çalışmalarıyla ünlüdür.
22 Ocak 1814’te Württemberg yakınlarındaki Kleinhattwarr’da doğdu, 19 Mart 1908’de Stuttgart’ta
öldü. Ortaöğrenimini doğduğu yerde bitirdikten sonra Tübingen Üniversitesi’nde felsefe, felsefe tarihi ve tannbilim okudu. 1840’ta bu kurumda tanrıbilim doçenti olarak göreve başladı. 1847’de Bern, 1849’da Marburg,1862’de Heidelberg, 1872’de Berlin üniversitelerinde felsefe profesörü olarak görevlendirildi.
Zeller dil, tanrıbilim, felsefe ve felsefe tarihi alanlarını kapsayan çalışmalarında Eski Yunan düşüncesine ağırlık vermiştir. Felsefe tarihine bağımsız bir bilim niteliği kazandırma amacını güden araştırmalarının odağı Yunan diliyle ortaya konan felsefe ürünlerinin gelişimi ve etkisidir. Bütün çalışmalarında, Hegel’in geliştirdiği idealizmden kaynaklanan diyalektik yöntemi uygulayarak, sorunların ortaya konuş biçimlerini, onlara aranan çözümleri sergilemeyi amaçlamıştır. Özellikle Die philosophie der Griechen in ihrer geschicbtlichen Entwicklung (“Tarihsel Gelişimi içinde Yunan Felsefesi”) adlı yapıtı felsefe sorunlarının gelişimini, belli bir anlayış doğrultusunda, ortaya koyma bakımından kaynak niteliğindedir.
Zeller’a göre felsefe tarihinin görevi sorunların gelişimini, birbiriyle olan bağlantıları ve etkileriyle birlikte, açıklamaktır. Felsefe sorunları tek tek değil, kaynaktan başlanarak, bir bütünlük içinde ele alınmalı, gelişimi sağlayan temel görüş ve ilkeler aydınlığa çıkarılmalıdır. Araştırma yapılırken, felsefenin etki alanı saptanıp öteki düşünce akımlarıyla olan ilişkiler de ortaya konmalıdır. Bu çalışma yöntemi felsefe tarihiyle uygarlık tarihi arasındaki bağlantıyı açıklamaya yarar.
• YAPITLAR (başlıca): Die philosophie der Griechen in ihrer geschichtlichen Entwicklung, 1844, 3 cilt, (“Tarihsel Gelişimi içinde Yunan Felsefesi”); Grundriss der Gesc-hichte der griechischen Philosophie, 1883, (“Yunan Felsefesi Tarihinin Temeli”) ;/V!Wn’cA der Grosse als Philosoph, 1885, (“Filozof Olarak Büyük Friedrich).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi