Gentile Bellini (Yakl. 1429-1507) Rönesans döneminde Venedik’te yaşamış İtalyan bir ressamdır. 1478 yılında Venedik Cumhuriyeti tarafından Fatih Sultan Mehmet‘in portresini yapmak üzere İstanbul’a gönderilmiştir.
İstanbul Öncesi Yaşamı
Gentile Bellini, ressam bir ailenin çocuğu olarak 1429 yılında Venedik’te doğdu. Babası Jacop Bellini ve özellikle erkek kardeşi Giovanni Bellini de o dönemin çok ünlü ressamlarındandı. İtalyan yarımadasının kuzeyindeki Floransa ve Venedik gibi kentlerinde yaşayan sanatçılar Rönesans döneminin çekirdeğini oluşturmaktaydılar. Gentile ve Giovanni o dönemde özellikle birçok dini temaları tablolar yaptılar. Venedik’teki Scuola Grande di San Marco binasının içindeki tabloları da iki kardeş birlikte yapmışlardı. 1469’da imparator olan III. Frederich tarafından şövalyelik rütbesi verildi. Gentile Bellini Venedik’teki Dükler Sarayı‘nda da birçok tablolar yaptı ama 1577’de çıkan yangında bu tablolar yok oldu.
Gentile Bellini’nin döneminde Osmanlı-Venedik İlişkileri
Dönemin İtalyan yardımadasının kuzeydoğusunda yer alan ve kent krallıklarının en güçlülerinden biri Venedik Cumhuriyetiydi. Venedik ilk önceleri Bizans İmparatorluğunun bir parçasıyken bağımsızlığını kazanmış, güçlü filosuyla başta Girit ve Kıbrıs olmak üzere birçok Ege ve Akdeniz adalarını eline geçirmişti. Venedik 1204 yılında Konstantinopolis’i talan eden dördüncü Haçlı seferi‘nde önemli bir rol oynamıştı ve Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u fethettiğinde kentte büyük bir Venedikli toplumu yaşamaktaydı. İstanbul’un Osmanlıların eline geçmesi Venedik’e büyük bir zarar verdi. O yüzden 1453-1479 yılları arasında Venedik ile Osmanlılar arasında birçok çatışmalar yaşandı. Sonunda Venedik Senatosu‘nun Osmanlıların yaptığı barış önerisini kabul etmesiyle bu çatışmalar sona erdi. Barış anlaşması Venedik’in Osmanlılara büyük bir miktarda ödeme yapmasını öngörmesinin yanı sıra olağanüstü başka bir koşul daha içeriyordu. Fatih Sultan Mehmet portresini yapmak üzere Venedik’in en yetenekli ressamlarından birinin İstanbul’a gönderilmesini istiyordu. Bellini bu şartlar altında 1479’da İstanbul’a geldi, kaldığı 16 ay boyunca Fatih Sultan Mehmet’in ünlü portresinin yanı sıra birçok tablolar ve çizimler yaptı.
Gentile Bellini’nin İstanbul Seyahati
Fatih Sultan Mehmet tablosunu yapmasına izin vermeden önce Bellini’nin yeteneğinden emin olmak istemişti. Bu nedenle Bellini İstanbul’daki ilk aylarını sarayda çeşitli insanların tablolarını yaparak geçirdi. Yukarıda görülen “Oturan Katip”” adıyla anılan tablosu da bunlardan biridir. Boston’daki İsabella Gardner Müzesinde bulunmaktadır.
Gentile Bellini’nin Fatih tablosu en önemli tablolarından biridir. Tablonun sağ alt köşesinde latin harfleriyle 25 Kasım 1480 tarihi atılmıştır. Tablonun gerçekçiliği dikkat çeker. Fatih’in Bellini’ye bu tablosunu yaptırtması onun zamanına göre açık görüşlü bir insan olduğunu gösterir. Bugün Fatih Sultan Mehmet’in Bellini tarafından yapılmış bu tablosu Londra’daki Victoria and Albert Müzesi’ne aittir. Bu tablo National Gallery koleksiyonundadır. Venedik Eiçisi’nin Kahire’de Kabulü adlı bir başka çalışması da (bugün Louvre Müzesi’nde) bu dönemin ürünlerindendir.