PABST, Georg Wilhelm (1885-1967)
Alman sinema yönetmeni. Birbirinden çok değişik tutumlardaki filmleriyle II. Dünya Savaşı öncesinin önemli sinemacılarındandır.
27 Ağustos 1885’te Bohemya’da Raudnitz’de doğdu, 1967’de öldü. Viyana’da büyüdü. Mühendislik okurken sanata ilgi duymaya başlayınca Viyana Dekoratif Sanatlar Akademisi’ne geçti. Burada iki yıl okuduktan sonra İsviçre’ye gitti ve 1906’da tiyatro oyuncusu olarak sanat yaşamına başladı. Bu alanda deneyim kazanınca Almanca konuşan oyunculardan kurulu bir toplulukla ABD’ye gitti. 1914’e değin kaldığı bu ülkede Almanca oyunlar sahneye koydu ve bu oyunlarda rol aldı.
Ülkesine dönüşte Fransa’dan geçerken I.Dünya Savaşı’nm başlaması üzerine ülkeden çıkmasına izin verilmedi. Fransızca’yı iyi konuştuğu için burada da birkaç oyun sahneye koydu. Savaştan sonra Viyana’ ya döndü. Bin deneme tiyatrosunda yönetmenlik yaparken ünlü Burgtheater’in yönetmenlik önerisini geri çevirerek 1921’de Cari Froelich’in (1875-1953) yanında yönetmen yardımcısı, oyuncu ve senaryo yazarı olarak çalışmak üzere Berlin’e gitti. 1923’te film yönetmenliğine başladı.
1933’te Nasyonal Sosyalistler yönetimi ele geçirince Fransa’ya geçti ve burada iki film çekti. 1934’te Hollywood’a giderek A Modem Hero (“Çağdaş Bir Kahraman”) adlı filmini yaptı. Ancak ABD’de umduğunu bulamadı ve Fransa’ya geri döndü. II.Dünya Savaşı’nın başlaması üzerine ABD vatandaşlığına geçmek istediğini açıkladıysa da, sonradan bilinmeyen bir nedenle Avusturya’ya gitti ve savaşı Nazi yönetimi altında geçirdi. Bu arada Nasyonal Sosyalist yönetim için iki film yaptı. Savaş sonrasında ise Nazi Almanyası’nm eleştirisi niteliğinde filmler çekti. 1956’da geçirdiği hafif bir felç sonucu sinemayı bıraktı.
Pabst ilk filmlerinde insan psikolojisiyle derinden ilgilenen karamsar bir gerçekçilik biçiminde tanımlanabilecek kişisel bir tutum geliştirmiştir. Die freudlose Gasse (“Acılar Sokağı”) adlı filmi, I.Dünya Savaşı sonrasının iktisadi ve toplumsal çöküntüsüne acımasız bir bakıştır. 1926 tarihli Geheimnisse einer Seele’de (“Bir Ruhun Gizleri”), Freud’un iki yardımcısının da desteğiyle, psikanaliz kuramını sinemada uygulamıştır.
Pabst’ın ilk sesli filmleri en önemli yapıtları sayılır. Westfront 1918 (“Batı Cephesi 1918”) sinema tarihinin en önemli savaş karşıtı filmlerinden biridir. B.Brecht ve K.Weill’ın müzikli oyunu Uç Kuruşluk Opera’dzn yaptığı uyarlama, Brecht tarafından beğenilmemiş olmasına karşın nitelikli bir yapıt olarak kabul edilir. En önemli filmi ise Alman ve Fransız işçilerin kişiliğinde tüm ülkelerin işçilerini dayanışmaya çağırdığı ve bu yüzden sert siyasal saldırılara hedef olduğu Kameradschaft/La tragedie de la mine’ dir (“Arkadaşlık/Maden Trajedisi”).
• YAPITLAR (başlıca): Der Schatz, 1924, (“Define”); Die freudlose Gasse, 1925, (“Acılar Sokağı”); Geheimnisse einer Seele, 1926, (“Bir Ruhun Gizleri”); Die Liebe der Jeanne Ney, 1927, (“Jeanne Ney’in Aşkı”); Die Biichse der Pandora, 1929, (“Pandora’nın Kutusu”); Das Tagebuch einer Verlorenen, 1929, (“Düşmüş Bir Kızın Anıları”); Westfront 1918, 1930, (“Batı Cephesi 1918”); Die Drei-groschenoper, 1931, (“Üç Kuruşluk Opera”); Kameradschaft/La tragedie de la mine, 1931, (“Arkadaşlık/Maden Trajedisi”); Don Quichotte, 1933; A Modem Hero, 1934, (“Çağdaş Bir Kahraman”); Paracel-cus, 1943; Der Prozess, 1948, (“Dava”); La voce del silenzio, 1952, (“Sessizliğin Sesi ”);Rosenfür Bettina, 1956, (“Bettina İçin Güller).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi