PAKHYMERES, Georgios (1242-1310 ?)
Bizanslı tarihçi. Son dönem Bizans tarihçilerinin en ünlülerindendir.
Nicaea’da (İznik) doğdu. Constantinopolis’te (İstanbul) öldüğü sanılmaktadır.VIII. Mikhael Palaeologos’un 1261’de İstanbul’u ele geçirerek Latin İmparatorluğu’nu yıkmasından ve Bizans İmparatorluğu’ nu yeniden kurmasından sonra İstanbul’a gelen Pakhymeres, VIII. Mikhael’in sarayında bulundu. Ortodoks Kilisesi’nde önemli görevlere getirildi. Dini ve resmi görevlerinin yanı sıra, Ayasofya Kilisesi’ndeki akademide fen, matematik ve tarih dersleri verdi.
Pakhymeres, belirgin bir Ortodoks tutuma sahip olmasına ve Roma’daki Katolik Kilisesi’yle birleşmeye kesin olarak karşı olmasına rağmen, tarih yazıcılığında tarafsız ve nesnel bir tutum izlemiştir.
Kitabı Bizans tarihinin 1255-1308 arasındaki dönemini ele alır. Dönemin özgün tek tarihi kaynağı sayılan yapıtta VIII. Mikhael’in hareketli geçen saltanat döneminin (1259-1282) ayrıntılı bir anlatımının yanı sıra, II. Andronikos döneminin (1282-1328) ilk yirmi altı yılını anlatmıştır.
Tarih yazıcılığında dönemin dini ve siyasi tartışmalarını da yansıtan Pakhymeres, Haçlı Seferleri sırasında Bizans topraklarındaki Latin askeri seferlerini ve yerel Bizans soylularının merkezi imparatorluk otoritesine karşı giderek güçlenmesini de incelemiştir. Ayrıca, Anadolu’nun Türkler tarafından fethini, Sırbistan’ın yükseliş döneminde Bizans-Sırp ilişkilerini ve Katalan Birliği seferlerinin yarattığı kargaşayı da ayrıntılı bir biçimde aktarmıştır.
Pakhymeres’in ders notlarından oluşan ve matematik, müzik, geometri ve astronomi alanlarında klasik bir el kitabı sayılan Syntagma ton tessarön mathematön (“Dört Matematiğin Özeti”) adlı kitabı Bizans kültürünün temel akademik kitaplarından biri olmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Syntagma ton tessarön mathematön, (“Dört Matematiğin Özeti”); De Michaele Palaelogus, (ö.s.), I.Bekker (yay.), 1835; De Andronico Palaeologo, (ö.s.), I.Bekker (yay.), 1835.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi