OSMAN EFENDİ [Hafız] (19. yy – 20. yy)
Türk ses sanatçısı ve hafız. Türk müziğinde doğaçlama okuyuşun en büyük temsilcilerindendir.
İstanbul’da doğdu, aynı kentte öldü. Yaşamı üstüne bilinenler sözlü kaynaklara dayanır. Küçük yaşta hıfzını tamamlayıp hafız oldu. Plaklar doldurdu, bunların bazılarında Tamburi Cemil Bey kendisine sazıyla eşlik etti. Okuduğu dinsel yapıtlar yanında din dışı yapıtlarla da büyük ün kazanmış olduğu halde, ömrü yoksulluk içinde geçti.
Hafız Osman doğaçlama okuyuşa dayanan formlarda, özellikle mevlid ile gazelde, Hafız Sami’yle birlikte Türk müziğinde son yüz elli yılın en büyük iki sanatçısından biri olarak gösterilir. Yaratıcı, kişisel bir okuyuş üslubu vardır. Melodilerindeki özgünlük ve zenginlik, üslubunun en dikkate değer niteliğidir. Sürekli bir hareketlilik içinde kullandığı sesini belli bir perde üzerinde uzatmaktan kaçınır, melodi buluşuna önem verirdi. Geliştirdiği melodinin akışı içinde beklenmedik perdelere geçer, bu yönüyle dinleyiciyi şaşırtırdı. Özellikle “miyan” bölümlerinde uyguladığı modülasyonlarda yaratıcı gücü doruğuna ulaşırdı. Tok sesli bir okuyucuydu. Ses cinsinin de katkısıyla, pest perdelerde büyük bir müzikalite ortaya koyardı.
“Güfte taksimatında da erişilmesi güç bir başarıya ulaşmıştı. Kelimeleri, heceleri gerektiği gibi okur, melodiye ait vurgulan güftenin en anlamlı sözleri üzerinde uygular, böyiece güfte ile bestenin anlamını da en iyi biçimde bağdaştırmasını bilirdi.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi