PHİLİPPE IV (1268-1314)
Fransa kralı. Fransa’da Papalık’ın geleneksel gücünü kırmış ve krallığın gücünü artırmıştır.
Fontainebleau’da doğdu, 29 Kasım 1314’te aynı yerde öldü. Q,üzel Philippe adıyla da tanınır. Fransa Kralı IX.Louis’nin torunu, Fransa Kralı IlI.Philippe (1245-1285) ile Aragonlu Isabella’nın oğludur. 1284’te Navarre’lı Jeanne ile evlenerek Champagne’a ve Navarre’a egemen oldu. Ertesi yıl babasının ölmesi üzerine tahta çıktı.
Kral olduktan sonra ilk iş olarak babasının Aragon’a karşı açmış olduğu savaşa son verdi. İngiltere’ye bağlı Gaskonya Dükalığı’nı ele geçirmek için 1294’te İngiltere’ye açtığı savaş Fransa’ya toprak kazandırmadı ve 1303’te imzalanan bir barış antlaşmasıyla sona erdi. Topraklarını ülkenin kuzeydoğusuna doğru genişletmek amacıyla 1297’de başlıca Felemenk kentlerini işgal etmek üzere Flander’e gönderdiği ordu, Temmuz 1302’de bozguna uğradı. Ancak iki yıl sonra, Ağustos 1304’te Felemenkler’i yendi ve ağır bir savaş tazminatı ödemeye zorladı.
Giriştiği savaşların mali yükünü, savunma giderlerini karşılamak için toplanan mülkiyet vergisinin yerine, Fransa’nın savunulması için herkesin savaşması, bu uygulamanın dışında tutulmak isteyenlerin de muafiyetlerini satın almaları zorunluluğunu getirerek karşılamaya çalıştı. Bu yöntem daha sonra, Fransız monarşisinin savaş zamanında uyguladığı geleneksel bir uygulamaya dönüştü. Bunların yanı sıra ruhban sınıfını ve soyluları vergilendirerek, iki kez paranın değerini düşürerek, 1306’da Yahudiler’i ülkeden sürüp mallarına el koyarak, 1312’de ise krallığın mali aracısı işlevini gören zengin ve güçlü Tampliye tarikatını dağıtıp mallarını devlet hâzinesine aktararak gelirleri önemli ölçüde artırdı.
IV.Philippe’in ruhban sınıfını vergilendirme girişimi, Papalık’la ilişkilerinin bozulmasına neden oldu. Şubat 1296’da Papa VIII.Bonifacius Katolik Kilisesi’ nin izni olmadan rahiplerin vergi vermesini yasakladı ve bu yasağa uymayanları afaroz edeceğini açıkladı. Bunun üzerine IV.Philippe, Fransa’dan para ve değerli maden çıkışını yasaklayarak papayı güç durumda bıraktı. VIII. Bonifacius Temmuz 1297’de koyduğu yasağı kaldırmak zorunda kaldı.
IV.Philippe’in 1301’de Pamiers piskoposunu Fransa Krallığı’na ihanet ettiği gerekçesiyle tutuklatması, papayla ilişkilerinin yeniden gerginleşmesine neden oldu. VIII.Bonifacius Fransız rahipleri Roma ya çağırarak, krallık yönetiminin ve Fransız Kilisesi’ nin durumunun değerlendirileceği dinsel bir meclis toplamak istedi. IV. Philippe bunun üzerine Nisan 1302’de, ruhban sınıfının ve soyluların temsilcileriyle kent temsilcilerinden oluşan ilk Etats-generaux’yu (kral tarafından düzensiz olarak toplantıya çağrılan danışma meclisi) toplayarak, rahiplerin, papanın dinsel meclisine katılmasını yasakladı. VIII.Bonifacius’un Fransa Krallığı’na karşı girişimleri ve IV.Philippe’i afaroz etme isteği, Eylül 1303’te IV.Philippe’e bağlı yöneticilerden Nogaret’nin, ardından da papanın Italyan düşmanlarının düzenledikleri saldırılarla engellendi. Kısa bir süre sonra ölen VIII. Bonifacius’un yerine geçen XI.Benedictus ve daha sonra papa seçilen V.Clemens Philippe’in suçsuzluğunu ilan ettiler. 1304’ten sonra Papalsk’m Fransa Krallığı aleyhine çıkardığı tüm kararlar iptal edildi ve IV. Philippe Papalık üzerinde kesin bir denetim sağladı.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi