PASSER, Ivan (1933)
Çekoslovak sinema yönetmeni. Ülkesinde ün kazandıktan sonra ABD’de çalışmaya başlamıştır.
Çekoslovakya’da doğdu. İki yıl Prag Sinema Okulu’na devam ettiyse de, ailesi sinemayla uğraşmasına karşı çıktığı için, bitiremeden ayrıldı. Ancak ondaki sinema yeteneğini geliştirmek isteyen Brynych ve Jasny gibi yönetmenler onu yanlarına yardımcı olarak aldılar. Passer ayrıca okul arkadaşı yönetmen Milos Forman’ın film çalışmalarına da katıldı.
1964’te ilk filmi Fadni odpoledne’yi (“Sıkıcı Bir Öğleden Sonra”) yönetti. Aslında başka bir filmin bir bölümü olarak tasarlanan bu yapıt fazla uzun olunca tek başına gösterime çıkarıldı ve geniş ilgi gördü. Futbol tutkunluğunu konu alan filmde incelikli yorumlar ve titiz gözlemler dikkati çekiyordu. Passer bunu izleyen filmi Intimni osvetleni’de (“Loş Işıklandırma”) özgün üslubunu geliştirdi. Uluslararası düzeyde ilgi gören film, Forman’la birlikte Passer’in, genç Çekoslovak sinemasının yaratıcılarından biri olarak ünlenmesine yol açtı.
Passer bundan sonra ülkesi dışında çalışması için İtalyan yapımcı Carlo Ponti’den öneri aldı. Ancak, Forman gibi o da ABD’ye gitti ve orada film yönetmeye başladı. ABD’deki ilk filmi Born to Win’le (“Yenmek İçin Doğmuş”) başarılı olduysa da daha sonraki filmlerinde aynı düzeyi tutturamadı.
• YAPITLAR (başlıca): Fadni odpoledne, 1964, (“Sıkıcı Bir Öğleden Sonra”); Intimni osvetleni, 1966, (“Loş Işıklandırma”); Born to Win, 1971, (“Yenmek İçin Doğmuş”); Law and Disorder, 1974, (“Kanun ve Kargaşa”); The Crime and the Passion, 1976, (“Suç ve Tutku”); Silver Bears, 1977, (“Gümüş Ayılar”); Cutter’s Way, 1981, (“Cutter’ın Yolu”).
• KAYNAKLAR: P.Asame “Ivan Passer’le Konuşma”, Cep Dergisi, (5), 1967.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi