Jean Marie Lucien Pierre Anouilh (23 Haziran 1910 – 3 Ekim 1987),
Fransız, değişik biçimlere ve tekniklere yer veren yapıtlarıyla tanınan oyun yazarı.
Hayatı
Gençlik günleri
Anouilh, Bordeaux yakınlarındaki küçük bir köy olan Cérisole’de doğdu. Babası bir terzi, annesi ise aile bütçesine katkıda bulunmak için yazları orkestralarda çalan bir keman sanatçısıydı. İlkokulu école primaire supérieure’de, ortaokulu ise Collège Chaptal’da okudu. Fransız yönetmen Jean-Louis Barrault da o günlerde aynı okulda öğrenciydi. Yönetmen kendisinden iki yaş küçük olan yazarın son derece dikkat çekici bir öğrenci olduğunu söylemişti. Anouilh, liseden sonra Paris Üniversitesi’ne hukuk okumak üzere yazıldı. 18 ay sonra reklam sektöründe bulduğu bir iş sebebiyle okulu bıraktı.
Kariyeri
1929’da L’Hermine isimli ilk oyununu yazdı. Bu eser 1932’de sergilendi fakat başarısız oldu. Bir süre aktör ve yönetmen Louis Jouvet’nin yardımcılığını yaptı fakat kısa bir süre sonra yönetmenle geçinemeyeceğini anladı ve bu gruptan ayrıldı. Nazilerin Fransa’yı işgali sırasında, Anouilh açık bir şekilde iki tarafın da yanında yer almadı. O günlerde yayınladığı Antigone en ünlü oyunu kabul edilir. Oyun kinayeli bir şekilde Naziler ile yapılan işbirliğini eleştiriyordu. Anouilh, çoğunlukla politikayla ilgilenmemiş olmasına rağmen 1950’lerde Charles de Gaulle’e muhalif olmasıyla tanınır.
Tarlakuşu, Toreadorlar Valsi, Vahşi Kız, Papatya Palı, Senlis’te Randevu gibi oyunları Türkiye’de de sahneye konulan Anoilh, mutluluk arayan insanı, karşısındaki engelleri ve bunlarla savaşımını kendine özgü bir bakış açısıyla, zaman zaman yaşamı sorgulayarak işledi.
1964 yılında Becket ou l’honneur de Dieu isimli oyunu sinemaya uyarlandı. Filmin başrollerinde Peter O’Toole ve Richard Burton oynadı. Oyunu filme uyarlayan Edward Anhalt ise bu çalışmasıyla Oscar ödülü kazandı. Anouilh oyunlarını “siyah” (trajediler ve gerçekçi oyunlar), “pembe” (fantazilerin baskın olduğu), “parlak” (pembe ve siyahın asil bir şekilde birleştirildiği), “uyumsuz” (acı bir ironi olan “siyah” oyunlar), “kostümlü” (tarihi karakterlerin olduğu), “barok” ve “başarısızlıklarım” olarak sınıflandırdı.
Yazar, 1970 yılında Prix mondial Cino Del Duca ile ödüllendirildi.
Özel hayatı
Anouilh, 1931 yılında oyuncu Monelle Valentin ile evlendi. 1953’te ise ikinci eşi Nicole Lançon ile hayatını birleştirdi. Çiftin evliliği yazarın 3 Ekim 1987’deki ölümüne dek sürdü.
Çalışmaları
- L’Hermine (1932)
- Mandarine (1933)
- Y avait un prisonnier (1935)
- Le voyageur sans bagage (1937)
- La sauvage (1938)
- Le Bal des Voleurs (1938)
- Léocadia (1940)
- Eurydice (1941)
- Le rendez-vous de Senlis (1941)
- Antigone (1942)
- Roméo et Jeannette(1946)
- Médée (1946)
- L’Invitation au Château (1947)
- Ardèle ou la Marguerite (1948)
- La répétition ou l’amour puni (1950)
- Colombe (1951)
- La valse des toréadors (1952)
- L’Alouette (1952)
- Cecile, ou L’ecole des pères (1954)
- Ornifle ou le courant d’air (1955)
- Pauvre Bitos ou le dîner de têtes (1956)
- L’hurluberlu ou le réactionnaire amoureux (1959)
- La petite Molière (1959)
- Becket ou l’honneur de Dieu (1959)
- La Grotte (1961)
- fables(1962)
- Le boulanger, la boulangère et le petit mitron (1968)
- Cher Antoine; ou l’amour raté (1969)
- Les poissons rouges; ou Mon père, ce héros (1970)
- Tu étais si gentil quand tu étais petit (1972)
- Monsieur Barnett (1974)
- L’Arrestation (1975)
- Chers zoizeaux (1976)
- Vive Henri IV (1978)
- La Culotte (1978)
- La Foire d’empoigne (1979)
- Le Nombril (1981)