OSBORNE, John (1929 – 24 Aralık 1994)
İngiliz oyun yazarı. İngiliz tiyatrosunda II. Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıkan Öfkeli Kuşak’m öncüsüdür.
12 Aralık 1929’da Londra’da doğdu. Yoksul bir çevrede büyüdü. 1941’de babasının ölümü üzerine sigortadan aldığı parayla Devon’daki Belmont College’a yatılı olarak girdi, ancak öğrenimini bitirmeden ayrıldı. 1947-1948 arasında gazetecilik yaptı. 1949’da tiyatro oyunculuğuna başladı. 1958’de film yönetmeni Tony Richardson (1928) ile birlikte Woodfall Films şirketini kurdu. 1958 ve 1965’te iki kez New York Tiyatro Eleştirmenleri Ödülü’nü, 1964’te Tom Jones filmi için yazdığı senaryo ile bu dalda Oscar aldı. 1969’da First Love (“ilk Aşk”) filmi ile sinema oyunculuğuna da başladı. Birçok oyunu televizyona uyarlandı. Halen (1985) Woodfall Films’in yöneticiliğini sürdürmekte, ayrıca çeşitli dergi ve gazetelerde yazılar yazmaktadır.
İlk yapıtı 1949’da sahnelenen Osbome ününü, yeni kurulmuş bir topluluk olan English Stage Com-pany’nin T.Richardson yönetiminde 1956’da sahnelediği Look Back in Anger (Öfke) adlı oyunu ile sağladı. B.Shaw’dan sonra önemli bir değişim göstermeyen İngiliz tiyatrosuna, biçimde değilse de içerikte yeni bir anlayış getiren bu oyun büyük yankılara neden oldu. Osbome, Öfkeli Kuşak olarak anılmaya başlayan bir yazarlar kuşağının öncüsü sayıldı. İşçi sınıfından gelmesine karşın, daha üst düzeyde yaşam olanakları elde eden ve kendi sınıfsal çelişkilerinin oluşturduğu öfkeyi, orta sınıfın üst kesiminden gelen karısına yönelten Öfke’nin başkişisi Jimmy Porter, öfkeli genç adamların bir örneğidir. Aynı zamanda, II.Dünya Savaşı’nm hemen sonrasında yetişip, ne anılmaya değer bir geçmişi, ne güvenli bir geleceği olan, bilinçsiz bir öfkeyle tüm değerlere saldırmayı seçmiş bir kuşağın da simgesiydi.
Osbome eleştirisini, The Entertainer’da. (“Eğlendirici”) yitirilmiş değerlere, müzikal bir güldürü olan The World of Paul Slickey’de de (“Paul Slickey’nin Dünyası”) zevksizliğe, çıkar düşkünlüğüne, giderek tüm topluma yöneltmiştir. Daha sonraki yapıtlarında da aynı tutumu sürdürmüştür. Ancak, karşı çıkışlarının sonucunda bir çözüm önermemesi, söylediklerini bitip tükenmez bir yakınmaya dönüştürmüştür.
• YAPITLAR (başlıca): Oyun: Look Back in Anger, 1956, (Öfke); The Entertainer, 1957, (“Eğlendirici”); Epitaph for George Dillon (A.Creighton ile), 1957, (Burada Gömülü); The World of Paul Slickey, 1959, (“Paul Slickey’nin Dünyası”); A Subject of Scandaland Concem, 1960, (“Skandal ve İlgi Konusu”); Luther, 1961; Inadmis-sahle Evidence, 1965, (“Geçersiz Kanıt”); The Hotel in Amsterdam, 1968, (“Amsterdam’daki Otel”); The Gift of Friendship, 1971, (“Dostluk Armağanı”); Watch It Come Down, 1976, (“Düşmesini İzle”). Senaryo: Look Back in Anger (N.Kneale ile), 1959, (Öfke); The Entertainer (N.Kneale ile), 1960, (Sahte Tebessüm); Tom Jones, 1963. Otobiyografi: A Better Class of Person, 1981, (“Üst Sınıftan Biri”)*
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi
vikipedi, ekşi