OLIVEIRA, Manuel de (1908)
Portekizli sinema yönetmeni. Ülkesinin uluslararası üne sahip en önemli sinemacısıdır.
12 Aralık 1908’de Passamarinas’da doğdu. Uzun süre babasının makine fabrikasında çalıştı. Sinemanın yanı sıra atletizme ve motosiklet yarışlarına ilgi duydu. Motosiklet yarışçısı olarak çok sayıda madalya kazandı. Uzun sanat yaşamı boyunca ancak bir düzine kadar kısa film ve az sayıda konulu uzun film yaptı. Uzlaşmaya yanaşmaması ve Salazar rejiminin toplumsal sorunlara yönelik filmler yapılmasına pek olanak tanımaması, az film üretmesine neden oldu.
Oliveira’nın ödünç parayla aldığı bir alıcı ve ham filmle 1931’de çektiği Douro faina fluvial (“Douro Nehrinde Ağır Çalışma Koşullan”), ayrıntı zenginliği ve yalın bakışıyla geniş ilgi gördü. Daha sonraki, hemen hemen her şeyini kendisinin yaptığı kısa filmlerin çoğu kayboldu. 1942’de yönettiği çocuk filmi Aniki Bobo ilk konulu uzun filmi oldu.
Yalnız ülkesinde değil, Avrupa’da da “yaratıcı usta” olarak tanınan Oliveira’mn üslubunu tanımlamak oldukça güçtür. Belgesel filmlerinde didaktiklik-ten arınmış şiirsel bir gerçekçiliğe ulaşırken, konulu filmlerinde bir yönüyle Bunuel’i, bir yönüyle de Japon sinemasının klasiklerini anımsatan, gerçekle fantezinin iç içe geçtiği ve alıcının olayı değişmeyen bir uzaklıktan çok az hareket ederek izlediği bir anlatım geliştirmiştir. Oyuncu yönetimine büyük özen göstermiş, aynaları, pencerelerden yansıyan gölgeleri, kapıları ve alıcısını ağır ağır üzerinde dolaştırdığı nesneleri filmlerinin organik birer öğesi olarak kullanmıştır.
1982’de yaptığı Memörias e confissöes (“Anılar ve İtiraflar”) adlı filminin, ölümünden sonra gösterilmesini istemiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Douro faina fluvial, 1929, (“Doura Nehrinde Ağır Çalışma Koşulları”); The Statues of Lisbon, 1932, (“Lizbon Anıtları”); Miramar praida das rosas, 1939; Famalicao, 1941; Aniki Bobo, \942; O pao, 1959, (“Ekmek”); Acto da primavera, 1960, (“İlkbahar Eylemi”); A çaça, 1964, (“Av”); O passado e o presente, 1972, (“Geçmiş ve Gelecek”); Benilde ou a Virgem-Mae, 1975, (“Benilde ya da Bakire Ana”); Amor de perdiçao, 1978, (“Yitik Aşk”); Francisca, 1981; Memörias e confissöes, 1982, (“Anılar ve İtiraflar”); Lisboa cultural, 1983, (“Kültürel Lizbon”); Â propos de Vigo, 1984, (“Vigo Üzerine”).
The Satin Slipper, 1985; My Case, 1987; The Cannibals, 1988; No, or the Vain Glory of Command, 1990;
The Divine Comedy, 1991; Day of Despair, 1992; Abraham’s Valley,1993; The Box, 1994; The Convent, 1995; Party, 1996; Voyage to the Beginning of the World, 1997; Anxiety, 1998; The Letter, 1999;
Word and Utopia, 2000; I’m Going Home, 2001; Porto of My Childhood, 2001; The Uncertainty Principle, 2002; A Talking Picture, 2003; The Fifth Empire, 2004; Magic Mirror, 2005; Belle Toujours, 2006; Christopher Colombus – The Enigma, 2007; Eccentricities of a Blonde-haired Girl, 2009; The Strange Case of Angelica, 2010; Gebo and the Shadow, 2012; The Church of the Devil (pre-production) 2013.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi